Wawrzyniec Wspaniały

Lorenzo de’ Medici

Wawrzyniec Medyceusz (Lorenzo de’ Medici, Il Magnifico; 1449–1492) – niekoronowany władca Florencji, mecenas sztuki.

Cytaty z poezji

• Jasnowłosy Apollo, jeśli pomnisz jeszcze
  Na twoją pierwszą miłość i nie zgasła w tobie
  Litość, uczyń mnie, proszę, boć możesz, szczęśliwym.
  • Źródło: Sonet XI, tłum. Halina Kralowa

• Młodości piękna pora nie przywróci
  I nie przybieży czas niegdyś stracony
  Ileż to rzeczy w młodości się ceni,
  Jak wiele piękna jest w kwiecie wiosennym!
  • Źródło: Canzoni a ballo, II, przeł. Agnieszka Dębska

• Przyjdźże tu do mnie znanymi ścieżkami,
  Niech wpędzę byki między owce twoje;
  Zdamy się jednym, choć będzie nas dwoje.
  • Źródło: Nencia di Barberino, 16, tłum. Halina Kralowa

• Słońce skórę mi spiekło, lecz kłopot to mały.
  Jestem przecie tak mocnym i krzepkim pasterzem!
  I cóż wart jest mężczyzna, gdy nie ogorzały?
  Włos mi pierś i ramiona porósł, by rzec szczerze,
  Lecz nie powinno cię to odstręczać, jeżeli
  Piękność twoja zawarła z rozumem przymierze.
  • Źródło: Corinto, tłum. Agnieszka Dębska

• Wiedzcie: kto pragnie ludowi przewodzić,
  Ten dobro wszystkich musi mieć na względzie. (…)
  Życie szlachetne wieść, bo tak się godzi,
  Ważny dla ludu przykład jego będzie; (…)
  Stron siły równać, by bunt się nie zrodził,
  Chciwości, zbytku wystrzegać się wszędzie.
  Przystępny, miły wydawać się winien:
  Sługą, sług swoich władca być powinien.
  • Źródło: Sacra rappresentazione di San Giovanni e San Paolo (1490), tłum. Agnieszka Dębska

• Włożyć go dobrze się godzi,
  Pośpiech często wszystko psuje.
  Chwat ten, kto wolno pracuje –
  Spieszcie się, gdy sok wychodzi!
  • Źródło: Canzona de’ giardinieri, tłum. Agnieszka Dębska

Inne

• O jutrze nie wiadomo nic pewnego.
  • Del doman non è certezza. (wł.)
  • Opis: jego maksyma.
  • Źródło: Władysław Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych

• Przyjąłem władzę bez radości. Ciężar zdawał mi się nieodpowiedni do mego wieku, przytłaczający i niebezpieczny. Wziąłem go na siebie po to jedynie, by zabezpieczyć naszych przyjaciół i naszą fortunę, bowiem we Florencji, będąc bogatym, niełatwo jest żyć, jeśli się nie ma władzy nad państwem.
  • Źródło: Pamiętniki, cyt. za: Ivan Cloulas, Wawrzyniec Wspaniały, przeł. Wojciech Gilewski, PIW, Warszawa 1988, s. 119.
  • Zobacz też: bogactwo, władza

O Wawrzyńcu Wspaniałym

• Dla podziwianego i znienawidzonego, uwikłanego w sprawy wielkiej polityki, wiecznie niespokojnego o dzień jutrzejszy i dni następne pana Florencji kultura nie jest ani luksusem, ani niepotrzebną dekoracją: daje ona życiu niezbędne oparcie w marzeniach.
  • Autor: Ivan Cloulas, Wawrzyniec Wspaniały, przeł. Wojciech Gilewski, PIW, Warszawa 1988.

• Los i Bóg otaczali go swoją przychylnością, dzięki temu wszystkie jego poczynania były zawsze pomyślne, wszyscy zaś wrogowie kończyli marnie. (…) Jego postępowanie, mądrość i szczęście znane były, cenione i podziwiane nie tylko wśród władców Italii, ale także daleko poza jej granicami. (…) Sława jego rosła z każdym dniem, w dyskusjach bowiem nad różnymi problemami odznaczał się elokwencją, przenikliwością i dowcipem, przy podejmowaniu decyzji mądrością, przy ich wykonywaniu szybkością i energią. Nie można przy tym wymienić jakichś jego nałogów, które mogłyby rzucić najmniejszy cień na tyle jego cnót, poza tym chyba tylko, że nadzwyczajny miał pociąg do uciech zmysłowych…
  • Autor: Niccolo Machiavelli, Historie florenckie

• Można by rzec, że Wspaniały był prawdziwym świętym w porównaniu z władcami swoich czasów: nie ma dzieci z nieprawego łoża, na nikim się nie dopuszcza gwałtu…
  • Autor: Ettore Allodoli
  • Źródło: Ivan Cloulas, Wawrzyniec Wspaniały, przeł. Wojciech Gilewski, PIW, Warszawa 1988.

• Stanowił naturalny produkt swej epoki i kraju: geniusz Florencji XV wieku, nietknięty przez późniejsze idee purytanizmu i liberalnej demokracji. (…) W istocie Wawrzyniec sam był Renesansem i nie odwołując się doń czy do jego kariery nie sposób niczego zrozumieć ze sztuki czy myśli jego czasów.
  • Autor: Hugh Ross Williamson
  • Źródło: Ivan Cloulas, Wawrzyniec Wspaniały, przeł. Wojciech Gilewski, PIW, Warszawa 1988.
  • Zobacz też: renesans (epoka)

• Zdaniem Wawrzyńca Wspaniałego lud miał dzielić te same rozkosze umysłowe, co i klasy bardziej przez los uprzywilejowane: głosił on, że wszyscy mają prawo do kultury i sztuki. (…) Ambicją jego było uczynić z Florentyńczyków, na modłę mieszkańców Aten z czasów Peryklesa, lud złożony ze znawców sztuki. Ideał szlachetny, lecz oparty na błędzie psychologicznym, skądinąd usprawiedliwionym u człowieka, który został ukształtowany przez platończyków i poetów.
  • Autor: Marcel Brion
  • Źródło: Ivan Cloulas, Wawrzyniec Wspaniały, przeł. Wojciech Gilewski, PIW, Warszawa 1988.