Konstantyn VII Porfirogeneta

Konstantyn VII Porfirogeneta (905–959) – cesarz Bizancjum od 913 (w latach 920–945 nie sprawował faktycznej władzy).

Wielokrotnie dochodziły nas słuchy, że możni (…) z terenu Tracji, lekceważąc sobie ustawy wydane przez cesarzy i naturalne prawa ludzkie, a także i nasze rozkazy, w dalszym ciągu wciskają się na tereny wiejskie bądź drogą kupna, bądź też darowizny lub spadku, (…) tyranizując biedaków wypędzają ich z własnych pól, wypierają ich z ziemi, która do nich należy. Wskutek tego, po rozpatrzeniu [tych spraw] (…) ustanawiamy prawo następujące (…) wszyscy ci, którym prawa poprzedników naszych wzbraniały nabywania ziemi biedaków, a którzy (…) ośmielili się wcisnąć do jakiejkolwiek wsi lub osady lub w ogóle zagarnąć mienie biedaka – niechaj natychmiast, nie uciekając się do żadnych wykrętów i zwłoki, usuną się z gruntu zdobytego w podobny sposób, przy czym nie będzie im przysługiwało prawo roszczenia pretensji do jakichkolwiek odszkodowań.
- Opis: ustawa Konstantyna VII Porfirogenety o możnych, którzy zagarniają grunta biedaków.
- Źródło: M.H. Serejski (oprac.), Upadek Cesarstwa Rzymskiego i początki feudalizmu na Zachodzie i w Bizancjum. Materiały źródłowe do historii powszechnej epoki feudalnej

O Konstantynie VII Porfirogenecie

W Rzeczypospolitej naszej kwitły sztuki wyzwolone, nauki, rozmaite piękne i chwalebne umiejętności, [lecz] uległy one, nie wiem doprawdy, w jaki sposób, zaniedbaniu i poszły w zapomnienie. Cóż uczynił ten niezwykły mędrzec? (…) tych, którzy szykowali się do działalności publicznej, kazał kształcić w zasadach retoryki, a tych, którzy skłaniali się ku kontemplacji, polecał uczyć podstaw filozofii i wdrażać ich do badania natury (…). Wiele [też] troski wykazywał cesarz o studiującą młodzież, poświęcając jej dużo uwagi, dopuszczając do swego stołu, czyniąc z niej swoich domowników, obdarowując ją pieniędzmi, zachęcając [do pracy] życzliwymi słowy. Nie trzeba też było wiele czasu, aby dzięki jego rozumnemu postępowaniu wykształciła się cała gromada ludzi biegłych w nauce i sztukach. Z ich to liczby wybierał władca tych, których zaszczycał godnością sędziów, wysokich urzędników, biskupów, a wszelkie gałęzie nauki i wiedzy znów zakwitły w państwie Rzymian, wzbogacając je, ozdabiając mądrością.
- Źródło: anonimowa kontynuacja kroniki Teofanesa z lat 813–961, cyt. za: M.H. Serejski (oprac.), Upadek Cesarstwa Rzymskiego i początki feudalizmu na Zachodzie i w Bizancjum. Materiały źródłowe do historii powszechnej epoki feudalnej