Iris

Iris – film biograficzny produkcji amerykańsko-brytyjskiej z 2001 roku; reż. Richard Eyre.

Iris Murdoch

• Edukacja nie uszczęśliwia. Podobnie jak wolność. Sama wolność nie daje pełni szczęścia, tak samo jak wykształcenie. Lecz edukacja pozwala nam zrozumieć nasze szczęście. Otwiera oczy i uszy. Podpowiada, gdzie kryją się rozkosze. Przekonuje nas, że istnieje tylko jedna prawdziwa wolność. Wolność umysłu. Daje nam pewność, by dumnie kroczyć ścieżką naszego rozumu.
  • Education doesn’t make you happy. And what is freedom? We don’t become happy just because we are free, if we are. Or because we have been educated, if we have. But because education may be the means by which we realize we are happy. It opens our eyes, our ears. Tells use where delights are lurking. Convinces us that there is only one freedom of any importance whatsoever: that of the mind. And give us the assurance, the confidence, to walk the path our mind, our educated mind, offers. (ang.)

• Jest proste rozwiązanie. Niektórzy je znajdują, nie myśląc o nim. Myśląc, nigdy nie znajdziesz.

• Każdą ludzką duszę, jeszcze przed narodzeniem, wypełniają czyste formy, jak sprawiedliwość, umiar, piękno i wszystkie szlachetne postawy. Przyciąga nas dobro, przez mglistą pamięć tych form. Prostych, cichych i błogosławionych, które niegdyś ujrzeliśmy, będąc jeszcze bez skazy.
  • Every human soul has seen, perhaps before their birth pure forms such as justice, temperance, beauty and all the great moral qualities which we hold in honour. We are moved towards what is good by the faint memory of these forms simple and calm and blessed which we saw once in a pure, clear light being pure ourselves. (ang.)

• Każdy boi się zwariować. Skąd mamy wiedzieć, co skrywają nasze umysły. Inni nam powiedzą.

• Każdy z nas coś w sobie ukrywa.

• Ludzie są skryci, jednak z wielu powodów chcą być postrzegani zwyczajnie.

• Ludzie się kochają. W seksie, w przyjaźni i w miłości. Troszczą się o inne stworzenia. O ludzi, zwierzęta, rośliny, nawet kamienie. Pogoń za szczęściem i jego popieranie tkwi w tym wszystkim, oraz w potędze wyobraźni.

• Nie jest łatwo opisywać ludzkie uczucia. Chcesz być dokładny, ale gdy zaczynasz opisywać, braknie słów.

• Niektóre leki pomagają, lecz krótko działają. A kiedy przestają, jawi się pustka, prawda?

• Potrzebujemy wiary w boskość, niekoniecznie w Boga.

• Prawdy nie odda się słowami.
  • When we really speak the truth, words are insufficient. (ang.)

• Wszystko poza stwierdzeniem: „Podaj sos” jest, na swój sposób kłamstwem i dlatego zamilknę. Podaj sos!
  • Almost everything except things like "pass the gravy" is a lie of a sort. And that being the case, I shall shut up. Oh, and… pass the gravy. (ang.)

• Zawiedziona miłość przyjmowana jest ze zrozumieniem. Jednak prawdziwe uczucie jest niezłomne.

John Bayley

• Słowa to wspaniała rzecz, ale nie jedyna potrzebna do zrozumienia. Jest spojrzenie, zapach, no i dotyk.

• Współcześni ludzie rozumieją tylko obrazki.

• Zrobiło się tak cicho… gdy odeszła.

Dialogi

Iris Murdoch: Wszyscy rozumiemy język miłości.

John Bailey: Umiem w nim czytać, ale mówić nie.