Hans-Georg Gadamer

Hans-Georg Gadamer (ok. 2000)

Hans-Georg Gadamer (1900–2002) – niemiecki filozof, humanista, historyk filozofii, filolog, współtwórca XX-wiecznej hermeneutyki filozoficznej.

Prawda i metoda

• Jesteśmy niekończącą się rozmową, bo nie jesteśmy w stanie odnaleźć słów, które odpowiadałyby na pytanie kim jesteśmy i jak powinniśmy siebie rozumieć.

• (…) [smak] zgodnie ze swą najgłębszą istotą nie jest czymś osobistym, lecz fenomenem społecznym pierwszego rzędu. Może on nawet wobec osobistych skłonności jednostki wystąpić jako instancja sędziowska w imieniu wyrażanej i reprezentowanej przez siebie powszechności.

• Tekst jest rozumiany tylko wtedy, gdy jest każdorazowo rozumiany inaczej.
  • Źródło: Prawda i metoda, tłum. B. Baran, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2004, s. 422.

• Zły to hermeneuta, który sobie wyobraża, że może lub że musi mieć ostatnie słowo.
  • Opis: ostatnie zdanie traktatu.

Inne

• Hermeneutyka pokonuje duchowy dystans i przyswaja obcość obcego ducha.
  • Źródło: Estetyka i hermeneutyka

• Istotą doświadczenia czasu w sztuce jest to, że uczymy się przebywania. Jest to zapewne stosowna dla nas, skończona odpowiedniość tego, co zwie się wiecznością.
  • Źródło: Aktualność piękna. Sztuka jako gra, symbol i święto, tłum. Krystyna Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa 1993, s. 57.

• Język jako medium doświadczenia hermeneutycznego.
  • Opis: tytuł pracy.
  • Źródło: Walery Pisarek, Wstęp do nauki o komunikowaniu, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008, s. 82.

• Kto mówi językiem niezrozumiałym dla nikogo poza nim, nie mówi w ogóle.
  • Źródło: Anna Raźny, Fiodor Dostojewski. Filozofia człowieka a problemy poetyki, nakł. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1988, s. 63.

• Mówić to mówić do kogoś.

• Nieuciszone pragnienie znalezienia właściwego słowa – oto rzeczywiste życie i istota języka. Widzimy tu, jak ścisły związek łączy niemożność spełnienia tego pragnienia, dèsir Lacana, i fakt, że nasza ludzka egzystencja upływa w czasie i w obliczu śmierci.
  • Źródło: Język i rozumienie, tłum. Piotr Dehnel, Beata Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003, s. 40.

• Rozum jest obecny tylko wówczas, gdy ludzie mówią ze sobą.

• (…) rozumiemy coś wtedy tylko, gdy to nasze rozumienie da się zakomunikować innym (…).
  • Źródło: „Twórczość”, t. 35, wyd. 1–6, RSW „Prasa-Książa-Ruch”, 1979, s. 92.

• Słowo poetyckie zatrzymuje poniekąd przemijalność czasu.

• Wszystko, co się da zrozumieć, jest językiem.