Filoteusz z Pskowa

Filoteusz (Fiłofiej) z Pskowa (ok. 1465–1542) – rosyjski mnich prawosławny i uczony, ihumen monastyru św. Eleazara w Pskowie.

• Miasto Konstantyna upadło, lecz kraj nasz ruski z pomocą Matki Bożej i świętych Pańskich wzrasta, jest młody i wywyższony. Niech tak będzie, o Chryste, aż po kres czasu.
  • Źródło: Chronograf ruski (1512), cyt. za: Eligiusz Podolan, Spór o formę feudalizmu rosyjskiego w historiografii rosyjskiej XVIII-XIX wieku, zgora.pl

• Tyś car jedyny dla wszystkich chrześcijan pod tym niebem. Kościół Starego Rzymu upadł z powodu herezji. Bramy drugiego Rzymu rozrąbali toporami Turcy. Ale Cerkiew moskiewska – nowy Rzym – lśni nad całym światem. Uważaj i słuchaj, pobożny carze, wszystkie cesarstwa chrześcijańskie zeszły się w twoim jedynym, albowiem dwa Rzymy upadły, trzeci stoi, a czwartego nie będzie, gdyż twoje królestwo chrześcijańskie przez żadne inne nie zostanie zastąpione.
  • Źródło: list do wielkiego księcia moskiewskiego Wasyla III Rurykowicza (ok. 1515 r.), cyt. za: Eligiusz Podolan, Spór o formę feudalizmu rosyjskiego w historiografii rosyjskiej XVIII-XIX wieku, zgora.pl