Bronisław Piłsudski

Bronisław Piotr Piłsudski (1866–1918) – polski zesłaniec, etnograf, zajmujący się ludami i kulturami Dalekiego Wschodu, głównie ludem Ajnów; brat Józefa Piłsudskiego.

Czytałem w ich smutnych oczach poczucie bliskiego końca. Nie troszczymy się o ich przyszłość, a oni szybko tracą swą indywidualność, zanikają w niszczycielskim starciu z zaborcami. Należąc do narodu, który także cierpi, czułem ich zgnębienie.
- Opis: z prelekcji na temat Ajnów, wygłoszonej w Paryżu w Towarzystwie Antropologicznym w 1909 r.
- Źródło: Jerzy Chociłowski, Bronisława Piłsudskiego pojedynek z losem, Iskry, Warszawa 2018, ISBN 978-83-244-0512-1, s. 153.

Formułki są ważniejsze od istoty rzeczy. Dla uczącego się jestem za stary, dla uczonego brak mi stopni naukowych. A jednak jestem jednym i drugim obecnie. Czuję się Polakiem, za granicą jestem nawet podziwianym Polakiem, a dla swoich zupełnie niepotrzebną rzeczą, najwyżej żebrakiem, który kęsek chleba może wyprosić.
- Opis: z listu do Juliana Talko-Hryncewicza, gdy Piłsudskiemu odmówiono katedry etnologii na Uniwersytecie Jagiellońskim.
- Źródło: Jerzy Chociłowski, Bronisława Piłsudskiego…, op. cit., s. 131.

I pierwsi z Europejczyków, i najniżsi z Azjatów lub Afrykanów są bardzo podobnymi do siebie braćmi – przed wspólną dla wszystkich Najwyższą Istotą – Bogiem.
- Opis: z listu do Jana Michała Rozwadowskiego, wysłanego z Rapperswilu 3 maja 1916 r.
- Źródło: Jan Staszel, Związki Bronisława Piłsudskiego z Akademią Umiejętności w Krakowie, Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego, Zakopane 2003.

Wyborna jest dla pracy spokojna Szwajcaria. A tęskno jednak bez mowy polskiej i polskich serc.
- Opis: z listu do Eugeniusza Romera, wysłanego z Lozanny.
- Źródło: Jan Staszel, Związki Bronisława Piłsudskiego z Akademią Umiejętności…, op. cit.

Zaszła do mnie żebraczka Cyganka i uprosiłem ją, by mi podyktowała co po cygańsku. Posyłam ten kawałek Panu (…), czy warto, by nauczyciele, których ja tu do pracy folklorystycznej i etnograficznej zachęcam, zajęli się i Cyganami.
- Opis: z listu do Jana Michała Rozwadowskiego, wysłanego z Limanowa.
- Źródło: Jan Staszel, Związki Bronisława Piłsudskiego z Akademią Umiejętności…, op. cit.