Antonio Gramsci

Antonio Gramsci (1891–1937) – włoski działacz komunistyczny, teoretyk marksizmu, filozof.

Jeżeli historia jest historią wolności – wedle określenia Hegla – to formuła ta dotyczy całych dziejów rodzaju ludzkiego, wszystkich czasów i krajów; wolnością byłaby nawet historia wschodnich satrapii. Wolność oznacza w tym wypadku tylko „ruch”, rozwój, dialektykę. Również i historia satrapii wschodnich była wolnością, gdyż była ruchem i rozwojem – zresztą satrapie runęły. Ponadto historia jest wolnością w tej mierze, w jakiej jest walką między wolnością a autorytetem, między rewolucją a zachowawczością, walką, w której wolność i rewolucja stopniowo biorą górę nad władzą i zachowawczością.
- Źródło: Zeszyty filozoficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991, ISBN 8301101873, s. 30.
- Zobacz też: historia, wolność

Kryzys polega dokładnie na tym, że to, co stare, umiera, gdy nowe jeszcze się nie narodziło; w takim interregnum pojawia się szeroki wachlarz patologicznych symptomów.
- La crisi consiste appunto nel fatto che il vecchio muore e il nuovo non può nascere: in questo interregno si verificano i fenomeni morbosi più svariati. (wł.)
- Źródło: Passato e presente, Editori riuniti, 1996, s. 48.
- Zobacz też: kryzys

Optymizm serca, pesymizm świadomości.
- Sono pessimista con l’intelligenza, ma ottimista per la volontà. (wł.)
- Opis: list z 19 grudnia 1929.
- Źródło: Lettere dal carcere: 1926–1930, Sellerio, 1996.
- Zobacz też: optymizm, pesymizm, serce, świadomość

(…) stworzyć własną osobowość znaczy – uświadomić sobie swoje stosunki, a zmienić swą osobowość to tyle, co zmienić całokształt tych stosunków.
- Źródło: Pisma wybrane, t. 1, Książka i Wiedza, Warszawa 1961, s. 40–41.
- Zobacz też: osobowość