Łaszczówka

Łaszczówka (wysokie polskie cięcie, podgolony łeb) – typowo polska fryzura noszona przez szlachtę, w średniowieczu oraz w dobie sarmatyzmu, być może wcześniej noszona przez także innych Słowian. Odznaczała się włosami wygolonymi nad uszami i karkiem na równej wysokości, z pozostawieniem większej lub mniejszej ilości włosów na czubku głowy.

Nie chodzi tutaj – u kaduka! – o herb ani o szeregi przodków podgolonych, z sarmackimi wąsami i przy karabelach – ani wydekoltowane prababki w fiokach. Ojciec i matka – otóż i cały rodowód, jak to jest u nas, w dziejach nowoczesnych ludzi bez wczoraj.
- Opis: o przodkach.
- Autor: Stefan Żeromski, Przedwiośnie

Czyż obłęd podgolone wam głowy zepsował,
Żeście wzięli nierządcę, by rządy sprawował?
Ów tylko czychał na to. Że źle mu się wiodło
Tym skorzej chciał uświetnić personę swą podłą
Królewskim płaszczem waszym, i pragnął ujść klęski
Przed pomstą za swe zbrodnie kryjąc strach niemęski.
- Autor: Agrippa D’Aubigné
- Opis: XVI wiek, fragment wiersza francuskiego poety kalwińskiego o szlachcie polskiej.
- Źródło: F. Rosset, Drzewo Kraków. Mit polski w literaturze francuskiej 1573–1896, Kraków 1997, s. 33.

Niegdyś wszyscy Polacy chodzili przystrzyżeni jak konwersi cysterscy, teraz jednak niektórzy zaczynają zapuszczać włosy.
- Autor: anonimowy franciszkanin
- Opis: w 1308. Porównanie do tonsury wskazuje, że fryzura musiała być do niej podobna: chodzi o krótkie włosy i wygolenie na równej wysokości.
- Źródło: Tomasz Jurek, Fryzura narodowa średniowiecznych Polaków w książce Scriptura custos memoriae

Wszyscy oni rozumieją się wzajemnie i są do siebie podobni w wielu sprawach dotyczących języka i obyczajów, różnią się zaś pod względem obrządku, – Wszyscy też oni przeważnie strzygą włosy, wyjąwszy Ruś i tych którzy żyją zmieszani z Niemcami i łacinnikami.
- Autor: Bartłomiej Anglik
- Opis: około 1235, opisując Słowian. Używa wyrażenia „in coma sunt attonsi”.
- Źródło: Tomasz Jurek, Fryzura narodowa średniowiecznych Polaków w książce Scriptura custos memoriae

Wyobrażono wygolone brody, przystrzyżone włosy, abyś uznał zamysł artysty, starającego się oddać obyczaj Rugijczyków w pielęgnowaniu głów.
- Autor: Saxo Grammatyk
- Opis: około 1185–1222 z Gesta Danorum. Opis posągu Świętowita w pogańskiej świątyni w Arkonie. Saxo używa tu wyrażenia „crines attonsi”.
- Źródło: Saxo Grammaticus, Gesta Danorum, lib. XIV, cap. 39,3, wyd.J. Orlik, H. Raeder, t. I, Hauniae 1931, s. 645 za: Tomasz Jurek, Fryzura narodowa średniowiecznych Polaków w książce Scriptura custos memoriae