Nikołaj Jeżow

Nikołaj Iwanowicz Jeżow (ros. Николай Иванович Ежов, pseud. Jeżowik; 1895–1940) – szef NKWD w latach 1936–1938. Jego nazwisko stało się synonimem stalinowskiego terroru – „jeżowszczyzny”.

• Lepiej za dużo niż za mało.
  • Opis: do swoich podwładnych, kiedy na mocy Rezolucji nr 000447 pierwotne wskaźniki wzrosły do 767 000 aresztowanych i 386 000 rozstrzelanych. 15 grudnia 1937.
  • Źródło: Simon Sebag Montefiore, Stalin. Dwór czerwonego cara, Warszawa 2008

• Może jestem mizernej postury, ale ręce mam silne – to ręce Stalina.
  • Źródło: Simon Sebag Montefiore, Stalin. Dwór czerwonego cara, Warszawa 2008

• Odwrócili się ode mnie jakbym był zadżumiony. (…). Nigdy nie zdawałem sobie sprawy z głębi podłości tych ludzi.
  • Opis: o „przyjaciołach”, Komitetu Centralnego, gdy zaczął tracić wpływy u Stalina, listopad 1938.
  • Źródło: Simon Sebag Montefiore, Stalin. Dwór czerwonego cara, Warszawa 2008

• Towarzysz Stalin jest niezadowolony z pracy NKWD, co jeszcze bardziej pogarsza mój nastrój. Muszę zdwoić wysiłki.
  • Opis: do żony Jewgienii, 1937.
  • Źródło: Simon Sebag Montefiore, Stalin. Dwór czerwonego cara, Warszawa 2008

• Trzeba być dumnym z takich plam, ponieważ jest to krew wrogów rewolucji.
  • Opis: gdy Jeżow przyjechał prosto z Łubianki na posiedzenie Politbiura, a Chruszczow spytał, skąd pochodzą te ślady na rękawach jego koszuli.
  • Źródło: Simon Sebag Montefiore, Stalin. Dwór czerwonego cara, Warszawa 2008

• W tej walce z faszystowskimi agentami będą też niewinne ofiary. Rozpoczynamy wielką ofensywę przeciwko wrogowi; niech nie mają nam za złe jeśli potrącimy kogoś łokciem. Lepiej, by ucierpiało dziesięciu niewinnych, niż by wymknął się jeden szpieg. Gdzie drwa rąbią tam wióry lecą.
  • Opis: w marcu 1937 do czekistów ocalałych po „czyszczeniu” NKWD z ludzi Gienricha Jagody. W ciągu jednego dnia stracono wtedy 3000 podwładnych Jagody.
  • Źródło: Simon Sebag Montefiore, Stalin. Dwór czerwonego cara, Warszawa 2008

• Wola Boga to niedola cara.
  • Opis: o swoich relacjach ze Stalinem, 1938.
  • Źródło: Simon Sebag Montefiore, Stalin. Dwór czerwonego cara, Warszawa 2008

O Nikołaju Jeżowie

• Dzwonię do komisariatu, wyszedł do Komitetu Centralnego. Dzwonię do Komitetu Centralnego, wyszedł do komisariatu. Posyłam gońca do jego mieszkania, a on jest pijany w trupa.
  • Autor: Józef Stalin, maj 1938
  • Źródło: Simon Sebag Montefiore, Stalin. Dwór czerwonego cara, Warszawa 2008

• Jeżow to szubrawiec. Wygubił najlepsze kadry. (…) Wielu niewinnych wygubił. Dlatego kazaliśmy go rozstrzelać.
  • Autor: Józef Stalin
  • Źródło: Paweł Wieczorkiewicz, Noty biograficzne w: Fenomen Stalina, tłum. Maria Kotowska, wyd. Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1988, ISBN 8320334381, s. 185.

• Kaganowicz i Jeżow rozstrzelali tylu kolejarzy, że na jednej linii nie ma kto pracować.
  • Autor: Aleksandr Poskriobyszew
  • Opis: telefon do Stalina, po tym jak NKWD w ciągu tygodnia rozstrzelało 36 000 pracowników kolei.

• On jest płomieniem spalającym wężowe gniazda.
  • Autor: Dżambuł Dżabajew, kazachski poeta publikujący w „Prawdzie”.

• Po przyjeździe Nikołaja Iwanowicza Jeżowa na Ukrainę (…) rozpoczął się prawdziwy pogrom ukrytych wrogów. (…) Nieugięty uczeń Stalina bezlitośnie rozprawił się z wrogami.
  • Autor: Nikita Chruszczow
  • Opis: fragment entuzjastycznego raportu dla Politbiura, luty 1938.

• Politbiuro bardzo podziwiało Jeżowa, który nie był bez skazy, ale był dobrym pracownikiem partyjnym.
  • Autor: Wiaczesław Mołotow

• Uczmy się stalinowskiego stylu pracy od towarzysza Jeżowa, tak jak on uczył się od towarzysza Stalina. (…) Każdy obywatel ZSRR powinien być czekistą.
  • Autor: Anastas Mikojan
  • Opis: 21 grudnia 1937 podczas uroczystości dwudziestolecia „organów”.
  • Źródło: Simon Sebag Montefiore, Stalin. Dwór czerwonego cara