Przejdź do zawartości

Albert Einstein

Z Wikicytatów, wolnej kolekcji cytatów

Albert Einstein (1879–1955) – jeden z największych fizyków-teoretyków w historii, noblista.

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Albert Einstein, 1947

A

[edytuj]
  • Aby zapewnić sobie przychylność ludzi, lepiej zaoferować im coś dla żołądków niż dla umysłów.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
    • Zobacz też: umysł, żołądek
  • Apeluję do wszystkich mężczyzn i wszystkich kobiet, tych znanych i tych mniej znanych, aby ogłosili, że odmawiają odtąd jakiegokolwiek uczestnictwa w wojnie i przygotowaniach do wojny.
    • Opis: w 1931.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 250.

B

[edytuj]
  • Bohaterstwo na rozkaz, bezsensowna przemoc i cała ta obmierzła paplanina, którą nazywa się patriotyzmem – jakże serdecznie tego wszystkiego nienawidzę! Wojna jest niska i godna pogardy.
    • Opis: w 1930.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 249.
    • Zobacz też: patriotyzm, wojna

C

[edytuj]
  • Cała nasza nauka, w porównaniu z rzeczywistością, jest prymitywna i dziecinna – ale nadal jest to najcenniejsza rzecz, jaką posiadamy.
    • Opis: w 1951.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 404.
  • Chcę odejść, kiedy chcę. To niesmaczne sztucznie przedłużać życie. Zrobiłem swoje; czas odejść. Zrobię to elegancko.
    • Opis: odpowiedź Einsteina na propozycje zoperowania tętniaka aorty.
    • Źródło: Cohen, J. R.; Graver, L. M. (November 1995). "The ruptured abdominal aortic aneurysm of Albert Einstein". Surgery, Gynecology & Obstetrics. 170 (5): 455–458. PMID 2183375.
  • Ci ludzie coś widzieli. Nie wiem jednak, co to było, i wcale nie jestem tego ciekaw.
    • Opis: na temat UFO.
    • Źródło: list do L. Gardner, 23 lipca 1953
  • Co naprawdę mnie interesuje, to czy Bóg mógł stworzyć świat w inny sposób.
    • Opis: do Ernsta Strausa, jednego z asystentów.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 344.
  • Cóż za smutna epoka, w której łatwiej jest rozbić atom niż zniszczyć przesąd.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
    • Zobacz też: epoka
  • Czasu nie ma, wszystko, co nas otacza, to wieczność. Bóg jest wiecznością, więc jest wszechobecny.
  • Człowiek, który uchyla się od służby wojskowej ze względów religijnych, jest rewolucjonistą. Postanawiając nie stosować się do obowiązującego prawa, poświęca bowiem swe osobiste interesy dla sprawy najważniejszej – dążenia do ulepszenia społeczeństwa.
  • Człowiek zajmujący się nauką nigdy nie zrozumie, dlaczego miałby wierzyć w pewne opinie tylko dlatego, że znajdują się one w jakiejś książce. (…) Nigdy również nie uzna swych własnych wyników za prawdę ostateczną.
    • Źródło: list do J. Lee (1945)
  • Czysto logiczne rozumowanie nie da nam żadnej wiedzy o realnym świecie.

D

[edytuj]
  • Dlaczego właśnie ja sformułowałem zasadę względności? Ile razy zadaję sobie to pytanie, wydaje mi się, że przyczyna jest następująca: normalny dorosły człowiek w ogóle nie rozmyśla nad problemami czasu i przestrzeni. W jego mniemaniu przemyślał to już w dzieciństwie. Ja jednak rozwijałem się intelektualnie tak powoli, że czas i przestrzeń zajmowały moje myśli nawet wtedy, gdy stałem się już dorosły.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
  • Dopóki na świecie będzie istniał człowiek, będą też wojny.
  • Doprawdy nie rozumiem, co ludzie mają na myśli, gdy mówią, iż człowiek posiada wolną wolę. Mam, na przykład, świadomość, że chcę tego czy owego, lecz nie pojmuję zupełnie, co to ma wspólnego z wolnością. Czuję, że mam ochotę zapalić fajkę i ją zapalam – gdzież tu jest miejsce na wolność? Co kryje się za aktem woli, by zapalić fajkę? Inny akt woli? Schopenhauer powiedział kiedyś: „Człowiek może robić, co chce, ale nie może chcieć, co chce”.
    • Źródło: Abraham Pais: Tu żył Albert Einstein. Marek Krośniak (tłum.). Warszawa: Prószyński i S-ka, listopad 2005. ISBN 83-7469-187-5. (pol.). s. 138.
  • Doszedłem – będąc dzieckiem całkowicie niereligijnych (żydowskich) rodziców – do głębokiej religijności, która jednak miała swój nagły koniec w wieku lat dwunastu.
  • Dzieci zaczynają w końcu myśleć, że Bóg jest kręgowcem w gazowym stanie skupienia.
  • Dzisiejszemu światu jest potrzebna nie tyle energia termojądrowa, ile raczej energia zamknięta w ludzkim sercu, którą trzeba wyzwolić.
    • Źródło: „Dialog”, tom 53, RSW „Prasa”, 2008, s. 12.
  • Dziwna jest nasza sytuacja na tej Ziemi. Każdy przychodzi z krótką wizytą, nie wiedząc dlaczego, a jednak czasami wydaje się, że przeczuwa jej cel.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.

E

[edytuj]
    • Opis: tzw. wzór Einsteina, gdzie E – energia ciała w spoczynku, m – masa spoczynkowa, c – prędkość światła.
    • Źródło: „Kultura i społeczeństwo”, tom 23, Warszawa 1979, PWN, s. 127.

G

[edytuj]
  • Gdy człowiek siedzi obok ładnej dziewczyny przez godzinę, to ta godzina wydaje się minutą. Ale każ mu usiąść na minutę na gorącym piecyku, a wyda mu się dłuższa niż godzina. To jest względność.
  • Gdy kupuje się kawałek ziemi, aby uprawiać kapustę i jabłka, trzeba go najpierw osuszyć; w ten sposób zabijamy istoty żyjące w wodzie. Później będziemy musieli zabić wszystkie gąsienice itd., gdyż inaczej zjedzą one nasze uprawy. Gdybyśmy chcieli, kierując się racjami moralnymi, uniknąć całego tego zabijania, musielibyśmy ostatecznie zabić samych siebie, aby tylko pozostawić przy życiu te wszystkie stworzenia, które nie mają najmniejszego pojęcia o zasadach moralnych.
    • Źródło: Einstein w cytatach (zebrała Alice Calaprice), Prószyński i S-ka, Warszawa 1997, wyd. 1, s. 212.
  • Gdybym był znowu młody i musiał decydować, w jaki sposób będę zarabiać na życie, nie starałbym się zostać uczonym ani nauczycielem, lecz obrałbym zajęcie hydraulika lub domokrążcy w nadziei zdobycia tego minimum niezależności, które jest osiągalne w dzisiejszym świecie.
  • Gdybym zaczął ujarzmiać swoją aparycję, przestałbym być sobą.
  • Gdybym tylko wiedział, powinienem był zostać zegarmistrzem.
    • Opis: komentując swoją rolę w skonstruowaniu bomby atomowej.
    • Źródło: „Przekrój”, wydania 1–13, Krakowskie Wydawnictwo Prasowe, 1999, s. 43.
  • Gdybym wiedział, że Niemcom nie uda się wyprodukować bomby atomowej, nie kiwnąłbym nawet palcem.
    • Opis: w 1947.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 275.
  • Głównym powołaniem człowieka jest raczej służyć niż zmuszać do posłuchu.
  • Gospodarcza anarchia społeczeństwa kapitalistycznego w jego obecnej formie jest moim zdaniem prawdziwym źródłem zła. Widzimy przed sobą ogromną społeczność producentów, której członkowie nieustannie usiłują pozbawić się nawzajem owoców swojej wspólnej pracy – nie siłą, lecz ogólnie rzecz biorąc zgodnie z legalnie ustanowionymi regułami. (…) Nieograniczona konkurencja powoduje ogromne marnotrawstwo pracy i okaleczenie społecznej świadomości jednostek, o którym wspomniałem wcześniej. Owo okaleczenie świadomości jednostek uważam za najgorsze zło kapitalizmu.(…) Jestem przekonany, że jest tylko jeden sposób wyeliminowania całego tego zła, a mianowicie stworzenie gospodarki socjalistycznej i systemu edukacyjnego ukierunkowanego na cele społeczne.
    • The economic anarchy of capitalist society as it exists today is, in my opinion, the real source of the evil. We see before us a huge community of producers the members of which are unceasingly striving to deprive each other of the fruits of their collective labor – not by force, but on the whole in faithful compliance with legally established rules. (…) Unlimited competition leads to a huge waste of labor, and to that crippling of the social consciousness of individuals which I mentioned before. (…) I am convinced there is only one way to eliminate these grave evils, namely through the establishment of a socialist economy, accompanied by an educational system which would be oriented toward social goals. (ang.)
    • Źródło: Dlaczego socjalizm?, „Monthly Review”, maj 1949
    • Zobacz też: socjalizm, kapitalizm
  • Grawitacja nie może być odpowiedzialna za to, że ludzie się zakochują.
    • Gravitation cannot be held responsible for people falling in love. (ang.)
    • Opis: odpowiedź na list Franka Walla w 1933 roku.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 440.

I

[edytuj]
  • Idea osobowego Boga jest mi raczej obca, a nawet wydaje mi się naiwna.
  • Im więcej dany kraj produkuje broni, tym mniej bezpieczny się staje – ten, kto ma broń, stanowi cel ataku.
    • Opis: w 1953.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 259.
  • Istotne problemy naszego życia nie mogą być rozwiązywane na tym samym poziomie myślenia, na jakim byliśmy, kiedy je tworzyliśmy.
    • Opis: nie jest pewne, czy Einstein rzeczywiście to powiedział.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 476.

J

[edytuj]
  • Jak to się dzieje, że nikt mnie nie rozumie, a wszyscy mnie uwielbiają?
    • Źródło: „New York Times”, 12 marca 1944.
  • Jaki jest sens życia człowieka czy innych stworzeń? Znać odpowiedź na to pytanie oznacza być człowiekiem religijnym. Można więc spytać, czy w ogóle warto je zadawać? Odpowiadam, że człowiek, który uważa życie swoje i innych istot ludzkich za bezsensowne, jest nie tylko nieszczęśliwy, ale niezbyt zdolny do życia.
    • Opis: w 1934.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 333.
  • Jedynym rozsądnym sposobem wychowania jest oddziaływanie własnym dobrym przykładem, a jeśli nie można inaczej – odstraszającym przykładem.
  • Jest cudem, że ciekawość przeżywa typowe wykształcenie.
  • Jest dla mnie czymś odpychającym, gdy subtelna inteligencja idzie w parze z przykrym charakterem.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
  • Jest dla mnie zaiste zagadką, dlaczego ludzie traktują swą pracę tak piekielnie poważnie. Dla kogo? Dla siebie? Przecież wkrótce nas tu nie będzie. Dla rodziny? Dla potomności? Nie. Zatem zagadka pozostaje zagadką.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
    • Zobacz też: zagadka
  • Jest to właściwie jakiś cud, że nowoczesny system nauczania nie zadusił [we mnie] do końca świętej ciekawości badawczej.
    • Źródło: Pisma filozoficzne
  • Jestem głęboko wierzącym ateistą. (…) Jest to poniekąd zupełnie nowy rodzaj religii.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
    • Zobacz też: ateizm
  • Jeśli „a” oznacza szczęście, to a=x+y+z; x – to praca, y – rozrywki, z – umiejętność trzymania języka za zębami.
    • Opis: w 1929.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 230.
  • Jeśli coś można w ogóle zrozumieć, można to też zrozumiale wyłożyć.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
  • Jeśli ktoś potrafi z przyjemnością maszerować w szeregu w takt muzyki, to już nim pogardzam.
    • Źródło: Walter Isaacson, Einstein. Jego życie, jego wszechświat
  • Jeżeli zabałaganione biurko jest znakiem zabałaganionego umysłu, znakiem czego jest puste biurko?
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
    • Zobacz też: biurko
  • Jeżeli teoria względności okaże się prawdziwa to Niemcy nazwą mnie wielkim Niemcem, Szwajcarzy Szwajcarem, a Francuzi wielkim uczonym. Jeżeli natomiast teoria względności okaże się błędna, wtedy Francuzi nazwą mnie Szwajcarem, Szwajcarzy Niemcem, a Niemcy Żydem.
    • Opis: odpowiedź na pytanie o teorię względności w roku 1918.
    • Wersja późniejsza: Jeżeli moja teoria względności okaże się słuszna, Niemcy powiedzą, że jestem Niemcem, a Francuzi, że obywatelem świata. Jeśliby miała się okazać błędna, Francja oświadczyłaby, że jestem Niemcem, a Niemcy, że jestem Żydem.
    • Wenn ich mit meiner Relativitätstheorie recht behalte, werden die Deutschen sagen, ich sei Deutscher und die Franzosen, ich sei Weltbürger. Erweist sich meine Theorie als falsch, werden die Franzosen sagen, ich sei Deutscher, und die Deutschen, ich sei Jude. (niem.)
    • Źródło: przemówienie w Sorbonie, 6 kwietnia 1922; cyt. za: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.

K

[edytuj]
  • Każda praca jest dobra, o ile jest dobrze wykonywana.
  • Każdy głupi może wiedzieć. Sedno to zrozumieć.
  • Każdy wiek ma swoje chwile.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
  • Kiedy byłem młody, odkryłem, że duży palec u stopy zawsze powoduje dziurę w skarpetce. Więc przestałem nosić skarpetki.
  • Kobieta powinna móc poddać się aborcji do określonego stadium zaawansowania ciąży.
    • Źródło: list do World League for Sexual Reform, 6 września 1929, Berlin
    • Zobacz też: aborcja

L

[edytuj]
  • Los ludzkości, jako całości, będzie taki, na jaki ona zasługuje.
  • Ludzie tacy jak my, wierzący w fizykę, wiedzą, że różnica między przeszłością, teraźniejszością i przyszłością jest tylko uparcie obecną iluzją.
  • Ludzie są jak morze, czasem łagodni i przyjaźni, czasem burzliwi i zdradliwi. Przede wszystkim to jednak tylko woda.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
    • Zobacz też: woda

M

[edytuj]
  • Mając dwadzieścia lat, myślałem tylko o kochaniu. Potem kochałem już tylko myśleć.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
  • Mam się całkiem dobrze, zważywszy, iż udało mi się triumfalnie przeżyć narodowy socjalizm i dwie żony.
    • Źródło: list do Jakoba Ehrata, 12 maja 1952 roku.
  • Mechanika kwantowa… dostarcza wiele, ale tak naprawdę nie przybliża nas do sekretu Starego (Przedwiecznego: Der Alte). W każdym razie jestem przekonany, że On nie gra w kości.
    • Źródło: Andrew Robinson, Did Einstein really say that?, nature.com
    • Uwaga: Einstein nie używa tutaj słowa „Bóg” (Gott), ale „Stary” (Der Alte). Oznacza to „personifikację natury” według fizyka i laureata Nagrody Nobla Leona Ledermana (The God Particle, 1993).
  • Miłość jest lepszym nauczycielem niż obowiązek.
  • Miłość niesie ze sobą wielkie szczęście, o wiele większe od bólu, który przynosi tęsknota.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
  • Moim ideałem politycznym jest demokracja. Chciałbym, żeby każdy człowiek był szanowany jako jednostka i żeby nikogo nie wynoszono na piedestał.
    • Opis: w 1930.
    • Źródło: Rafał Belka, Kamil Grabowski, Pomocnik olimpijczyka. Elementy wiedzy obywatelskiej i ekonomicznej, Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2011, s. 50.
  • Moje doznania mają naturę religijną w tym sensie, iż jestem świadomy, że umysł ludzki jest zbyt ograniczony, by głębiej wniknąć w harmonię Wszechświata, którą nazywamy „prawami natury”.
  • Moje poglądy bliskie są poglądom Spinozy: podziw dla piękna oraz wiara w logiczną prostotę porządku i harmonii, które w naszej znikomości możemy pojąć jedynie w sposób bardzo niedoskonały. Uważam, że musimy się pogodzić z tą niedoskonałością naszej wiedzy i poznania oraz traktować wartości i powinności moralne jako problemy czysto ludzkie.
  • Monotonia cichego życia pobudza umysł do twórczości.
  • Moralność człowieka zależy od zdolności współodczuwania z innymi ludźmi, wykształcenia oraz więzi i potrzeb społecznych; żadna religia nie jest do tego potrzebna. Człowiek byłby zaiste żałosną istotą, gdyby kierował się w życiu wyłącznie strachem przed karą i nadzieją na nagrodę po śmierci.
  • Można być jednym i drugim [Niemcem i Żydem]. Myślę o sobie jako o jednostce. Nacjonalizm jest chorobą wieku dziecięcego. To odra ludzkości.
    • Opis: w 1929.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 293.
    • Zobacz też: nacjonalizm
  • Musimy być gotowi ponosić heroiczne poświęcenie dla pokoju, tak samo jak szczerze ponosimy je na wojnie. Nie ma niczego ważniejszego i bliższego memu sercu.
  • Musimy (…) uczynić naszym życiowym celem doprowadzenie do tego, aby wyschły źródła wojny – fabryki amunicji.
    • Opis: w 1932.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 268.
  • My, zwolennicy Spinozy, widzimy naszego Boga w cudownym ładzie i prawach rządzących wszystkim, co istnieje, i w duszy wszystkiego, tak jak ujawnia się ona w człowieku i zwierzęciu. Inną kwestią jest, czy powinno się kontestować wiarę w Boga osobowego (…) Ja nigdy bym się takiego zadania nie podjął. Ponieważ taka wiara wydaje mi się bardziej wskazana niż brak jakiejkolwiek perspektywy na sferę duchową, i zastanawiam się, czy możliwe jest, by kiedykolwiek z powodzeniem zapewnić większości ludzi wspanialszy sposób zaspokajania ich potrzeb metafizycznych.
    • Opis: list z 25 października 1929.
    • Źródło: Max Jammer, Einstein and Religion, Princeton University Press 1999, s. 51.
    • Zobacz też: Baruch Spinoza, Bóg, natura

N

[edytuj]
  • Nacjonalizm nie jest niczym innym jak próbą usprawiedliwienia, za pomocą idei, militaryzmu i agresji.
    • Opis: w 1933.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 294.
  • Najbardziej niepojętą rzeczą dotyczącą świata jest to, że jest on pojmowalny.
    • Źródło: Encyklopedia Guinnessa, Ian Crofton (red.), Universal, Warszawa 1991, ISBN 8385078029, s. 3.
  • Najcudowniejsze jest to, że wszechświat czuje.
  • Najgorzej, gdy szkoła ucieka się do takich metod, jak zastraszanie, przemoc czy sztuczny autorytet. Metody te niszczą u uczniów naturalne odruchy, szczerość i wiarę w siebie, czyniąc z nich ludzi uległych.
  • Najpiękniejsza rzecz, jakiej możemy doświadczyć, to oczarowanie tajemnicą.
  • Najpiękniejsze, co jest na świecie, to pogodne oblicze.
    • Źródło: „Wprost”, wydania 18–26, Agencja Wydawniczo-Reklamowa „Wprost”, 2009
  • Najpiękniejszym, co możemy odkryć, jest tajemniczość.
    • Das Schönste, was wir erleben können, ist das Geheimnisvolle. (niem.)
  • Nasza poczta działa bez zarzutu.
    • Opis: po tym, jak dwóch przyjaciół założyło się, że list zaadresowany jedynie „Profesor Einstein, Europa” dotrze do adresata; rzeczywiście, dotarł.
    • Zobacz też: poczta
  • Naszym celem musi być wyzwolenie się… poprzez rozszerzenie kręgu współczucia na wszystkie żywe istoty i na cały cudowny świat natury.
  • Nauka bez religii jest kaleką, religia bez nauki jest ślepa.
    • Die Naturwissenschaft ohne Religion ist lahm, die Religion ohne Naturwissenschaft ist blind. (niem.)
    • Opis: w 1940.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 335.
  • Nauka w szkołach powinna być prowadzona w taki sposób, aby uczniowie uważali ją za cenny dar, a nie za ciężki obowiązek.
  • Nawet największa liczba pozytywnych eksperymentów nie dowodzi bezspornie słuszności teorii, ale już pierwszy negatywny staje się jej grobem.
  • Nie dokonuje odkrycia, kto nie bada niemożliwości.
  • Nie ma najmniejszego powodu by przypuszczać, że uda się kiedykolwiek otrzymać jakiekolwiek praktyczne wykorzystanie energii atomowej.
    • Źródło: Quarterly of Natural Sciences (1932)
  • Nie ma rzeczywistości samej w sobie, są tylko obrazy widziane z różnych perspektyw.
  • Nie ma złego tytoniu, tak jak nie ma brzydkich kobiet.
    • Źródło: Jadwiga Radomińska, Spotkania zapisane, Wydawn. Literackie, Kraków 1970, s. 144.
    • Zobacz też: kobieta
  • Nie mam żadnych szczególnych uzdolnień. Cechuje mnie tylko niepohamowana ciekawość.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
    • Zobacz też: talent
  • Nie osiągnąłem zrozumienia fundamentalnych praw rządzących Wszechświatem dzięki racjonalnemu rozumowi.
  • Nie potrafię sobie wyobrazić Boga, który karze i nagradza stworzone przez siebie istoty i którego zamiary wzorowane są na ludzkich – słowem – Boga, który jest odbiciem ludzkich ułomności. Nie wierzę też, by człowiek mógł przetrwać po śmierci swego ciała, choć ludzie słabego ducha wierzą w takie rzeczy, kierowani strachem lub pożałowania godnym egotyzmem.
    • Opis: w 1930.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 330.
  • Nie próbuję wyobrażać sobie Boga; wystarcza mi odczucie potęgi i majestatu przyrody, o tyle, o ile możemy ją poznać za pośrednictwem naszych niedoskonałych zmysłów.
    • Źródło: list do S. Flesha
  • Nie przejmuj się, jeżeli masz problemy z matematyką. Zapewniam cię, że ja mam jeszcze większe.
    • Opis: do uczennicy szkoły średniej Barbary Wilson.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
  • Nie przypuszczam, aby w najbliższej przyszłości filozofia i rozum stały się wyłącznymi przewodnikami człowieka, ale dla wybranych pozostanie ona najpiękniejszym azylem.
    • Źródło: list do B. Crocego, 7 czerwca 1944.
  • Nie spotkałem dotąd dziewczyny, której urok nie potrzebowałby wspólnej płaszczyzny naukowej.
  • Nie staraj się zostać człowiekiem sukcesu, lecz człowiekiem wartościowym.
    • Źródło: Jolanta Gajda, E-biznes jako sposób na sukces, wyd. Partner, s. 35.
  • Nie wiem, jaka broń będzie użyta w trzeciej wojnie światowej, ale czwarta będzie na maczugi.
    • Ich weiß nicht mit welchen Waffen sich die Menschen im 3. Weltkrieg bekämpfen, aber im 4. werden es Keulen sein. (niem.)
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
  • Nie wierzę w astrologię, bo jestem spod znaku Ryb, a Ryby nie wierzą w astrologię.
  • Nie wierzę w nieśmiertelność i uważam moralność za sprawę czysto ludzką, bez konieczności odwoływania się do jakiegokolwiek nadprzyrodzonego autorytetu.
    • Opis: w 1953.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 341.
  • Nie wierzę w matematykę.
  • Nigdy nie znalazłem lepszego określenia niż „religijna” dla wiary w racjonalną naturę rzeczywistości i jej szczególnej dostępności dla ludzkiego umysłu. Tam, gdzie brakuje tej wiary, nauka wynaturza się w sztampową procedurę. I nie obchodzi mnie, czy księża korzystają z tego w jakiś sposób. Tego zmienić nie można.
    • Źródło: Antony Flew, Bóg istnieje, op. cit., s. 132.
  • Nikt, komu drogie są wartości kultury, nie może nie być pacyfistą.
    • Opis: w 1922.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 245.
    • Zobacz też: pacyfizm

O

[edytuj]
  • Owładnięty był tak mocno bezpośrednią radością z widzenia i pojmowania amor dei intellectualis Spinozy, że aż do późnego wieku patrzał na świat ciekawymi oczami dziecka, aby beztrosko cieszyć się rozumieniem powiązań.
  • Ożeniłem się z nią, bo było mi jej żal. Nikt inny, nie zechciałby tej niesympatycznej, brzydkiej i kulawej dziewczyny.

P

[edytuj]
  • Pan Bóg jest wyrafinowany, ale nie jest perfidny.
    • Opis: w 1921.
    • Źródło: „Twórczość”, tom 56, wydania 1–4, 2000, s. 109.
  • Państwo jest dla człowieka, a nie człowiek dla państwa (…). Innymi słowy, to państwo powinno być naszym sługą, a nie my jego niewolnikami.
  • Pokój nie może być utrzymywany siłą. Może być tylko osiągnięty poprzez wzajemne zrozumienie.
  • Prawda nas jeszcze zadziwi.
  • Prawda to dążenie do wyznaczenia z niewiadomej.
  • Prawdą jest to, co wytrzyma próbę doświadczenia.
  • Problemem naszego wieku nie jest bomba atomowa, lecz serce ludzkie.
  • Przeciwieństwem prawdy płytkiej jest fałsz, przeciwieństwem prawdy głębokiej może być inna głęboka prawda.
  • Przemyślałem jednak tę kwestię. Może jednak Bóg jest perfidny.
    • Źródło: „Twórczość”, tom 56, wydania 1–4, 2000, s. 109.
  • Przypadek – to Bóg przechadzający się incognito.
  • Przyroda skrywa swoje tajemnice, ponieważ jest wyniosła, a nie dlatego, że chce nas wywieść w pole.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
  • Przyszłość należy do wyobraźni.
  • Pusty żołądek nie jest dobrym doradcą politycznym.

R

[edytuj]
  • Rzec można, że odwieczną tajemnicą świata jest jego poznawalność.

S

[edytuj]
  • Są tylko dwa sposoby przejścia przez życie. Jeden, jakby nic nie było cudem, i drugi, jakby wszystko było cudem.
  • Sława wielu mężów polega na tym, że mogąc zrobić wiele dobrego, ostatecznie nie zrobili nic złego.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
  • Słowa czy język, tak jak je piszemy czy wymawiamy, wydają się nie odgrywać żadnej roli w mechanizmie mojego myślenia. Psychiczne całostki, które wydają się służyć jako elementy tego myślenia, to pewne znaki czy obrazy, mniej lub bardziej wyraziste, można je jednak „dowolnie” odtwarzać czy łączyć.
    • Źródło: Christian Drapeau, Jak uczyć się szybko skutecznie, KDC, Warszawa 2002, s. 39, tłum. Hanna Pawlikowska-Gannon.
  • Słowo „Bóg” jest dla mnie niczym więcej niż wyrazem i wytworem ludzkiej słabości, a Biblia zbiorem dostojnych, ale jednak prymitywnych, legend, które są ponadto dość dziecinne. Żadna interpretacja, niezależnie od tego, jak subtelna, nie może (dla mnie) tego zmienić.

Ś

[edytuj]
  • Świat Amerykanina jest tak wielki jak jego gazeta.
  • Świat jest w większym niebezpieczeństwie ze strony tych, którzy tolerują lub wspierają zło niż ze strony tych, którzy rzeczywiście je popełniają.
    • Źródło: Josep Maria Corredor, Conversations avec Pablo Casals

T

[edytuj]
  • Tak długo jak długo istnieją armie, każdy poważniejszy konflikt będzie prowadził do wojny. Pacyfizm, który nie przeciwstawia się aktywnie zbrojeniom, jest i w dalszym ciągu będzie bezsilny.
  • Tak więc żyję bez tłuszczów, bez mięsa czy ryb, ale czyniąc tak, czuję się całkiem nieźle. Zawsze wydawało mi się, że człowiek nie narodził się, aby być drapieżnikiem.
    • So I am living without fats, without meat, without fish, but am feeling quite well this way. It always seems to me that man was not born to be a carnivore. (ang.)
    • Źródło: list do Hansa Mühsama, 30 marca 1954.
  • To oczywiście kłamstwo, co czytałaś o mojej religijności; kłamstwo, które jest raz po raz powtarzane. Nie wierzę w osobowego Boga i zawsze otwarcie się do tego przyznawałem. Gdybym jednak musiał znaleźć w sobie coś, co miałoby aspekt religijny, to byłaby to bezgraniczna fascynacja strukturą świata, jaką ukazuje nam nauka.
    • Opis: list do jednej ze swoich wielbicielek.
    • Źródło: Alice Calaprice, Einstein w cytatach Warszawa 1999, Prószyński i S-ka, ISBN 8371800134, s. 165.
  • Trudno powiedzieć, co jest prawdą, ale czasami tak łatwo rozpoznać fałsz.
  • Twierdzę, że kosmiczne przeżycie religijne stanowi najsilniejszą i najszlachetniejszą pobudkę do badań naukowych.
  • Tylko Kościół autentycznie stał na drodze Hitlerowi w jego kampanii na rzecz wyparcia prawdy. Nigdy wcześniej się Kościołem nie interesowałem, ale teraz odczuwam wielkie wzruszenie i podziw, ponieważ tylko jeden Kościół miał odwagę i upór by stać po stronie intelektualnej prawdy i duchowej wolności. Przez to jestem zmuszony przyznać, że to, czym kiedyś pogardzałem, dziś wychwalam bez powściągliwości
    • Źródło: German Martyrs, „Time”, 23 grudnia 1940.
    • Zobacz też: Adolf Hitler
  • Tylko wzorowanie się na wielkich i kryształowo czystych charakterach rodzi piękne idee i szlachetne czyny.
  • Tylko życie poświęcone innym warte jest przeżycia.

U

[edytuj]
  • Uczony jest człowiekiem, który wie o rzeczach nieznanych innym i nie ma pojęcia o tym, co znają wszyscy.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.

W

[edytuj]
  • W życiu popełniłem jeden poważny błąd. Podpisałem list do prezydenta Roosevelta, popierając budowę bomby atomowej. Było jednak pewne usprawiedliwienie w postaci niebezpieczeństwa, że skonstruują ją Niemcy.
    • Opis: w 1954.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 284.
    • Zobacz też: bomba atomowa
  • Ważne jest by nigdy nie przestać pytać. Ciekawość nie istnieje bez przyczyny. Wystarczy więc, jeśli spróbujemy zrozumieć choć trochę tej tajemnicy każdego dnia. Nigdy nie trać świętej ciekawości. Kto nie potrafi pytać nie potrafi żyć.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
  • Wegetariański sposób życia, przez swoje czysto fizyczne oddziaływanie na ludzkie zachowanie, może wpłynąć na ludzkość w najbardziej dobroczynny sposób.
    • Opis: w 1930.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 453.
    • Zobacz też: wegetarianizm
  • Wiecznie niezrozumiałe w przyrodzie jest to, że można ją zrozumieć.
  • Większość ludzi żyje codziennym życiem: na wpół przestraszeni, na wpół obojętni, patrzą na tę upiorną tragikomedię, która rozgrywa się na międzynarodowej scenie.
  • Większość nauczycieli traci czas na zadawanie pytań, które mają ujawnić to, czego uczeń nie umie, podczas gdy nauczyciel z prawdziwego zdarzenia stara się za pomocą pytań ujawnić to, co uczeń umie lub czego jest zdolny się nauczyć.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
  • Wolność nauczania i wyrażania opinii w książkach i prasie stanowi podstawę zdrowego i naturalnego rozwoju każdego społeczeństwa.
  • Wszystko, co ludzkość dotychczas uczyniła i wymyśliła, wzięło się z dążenia człowieka do zaspokojenia swych najgłębszych potrzeb i uśmierzenia bólu.
  • Wszystko powinno zostać uproszczone tak bardzo, jak to tylko możliwe, ale nie bardziej.
    • Źródło: Robert Cialdini, Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk-Sopot 2009, wyd. 6, tłum. Bogdan Wojciszke, s. 35.
  • Wszystkie wspomnienia są złudne, bo teraźniejszość nadaje im inne barwy.
  • Wszystko powinno się konstruować w sposób możliwie najprostszy, ale nie uproszczony.
  • Wtedy współczułbym kochanemu Bogu. Teoria jest poprawna.
    • Opis: odpowiedź na pytanie studenta, co by zrobił, gdyby Arthur Eddington, astrofizyk brytyjski, który potwierdził teorię względności, zaprzeczył jej.
  • Wybitne umysły są zawsze atakowane przez miernoty, którym trudno pojąć, że ktoś może odmówić ślepego hołdowania panującym przesądom, decydując się w zamian na odważne i uczciwe głoszenie własnych poglądów.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
  • Wyobraźnia bez wiedzy może stworzyć rzeczy piękne. Wiedza bez wyobraźni najwyżej doskonałe.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
  • Wyobraźnia jest ważniejsza niż wiedza, bo choć wiedza wskazuje na to, co jest, wyobraźnia wskazuje na to, co będzie.
    • Źródło: Małgorzata Kronenberger, Muzykoterapia. Podstawy teoretyczne do zastosowania muzykoterapii w profilaktyce stresu, Mediatour, Szczecin 2003, ISBN 8391200620.

Z

[edytuj]
  • Zabicie kogoś na wojnie nie różni się niczym od popełnienia zwykłego morderstwa.
    • Opis: w 1952.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 258.
  • Zadbasz o to, by: moje ubrania i bielizna były w odpowiednim stanie; trzy posiłki dziennie były dostarczane bezpośrednio do mojego pokoju; moja sypialnia i gabinet były utrzymane w czystości i porządku, nie dotyczy to biurka i wszystkiego, co się na nim znajduje. Zrzekniesz się wszelkich osobistych relacji ze mną, chyba że będą absolutnie niezbędne ze względów powinności społecznych. W szczególności nie wymagaj ode mnie: spędzania ze sobą czasu w domu; wspólnego podróżowania. Będziesz przestrzegać poniższych zasad: nie będziesz oczekiwała żadnej intymności ani nie będziesz robiła mi w tej kwestii wymówek; nie będziesz się do mnie odzywała; opuścisz moją sypialnię lub gabinet, gdy tylko tego zażądam. Nie podejmiesz żadnych działań umniejszających mnie w oczach naszych dzieci. Tylko przy zachowaniu tych warunków możemy pozostać razem.
  • Zawsze dręczyło mnie pytanie, czy to ja jestem szalony, czy wszyscy inni.
  • Znane są tysiące sposobów zabijania czasu, ale nikt nie wie, jak go wskrzesić.
    • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.
    • Zobacz też: czas
  • Zorganizowanej sile można przeciwstawić jedynie zorganizowaną siłę. Niezależnie od tego, jak bardzo bym tego żałował, nie ma innego wyjścia.
    • Opis: w 1941.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 270.

Ż

[edytuj]
  • Życie niemal na pewno ma sens.
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.

Cytaty przypisywane

[edytuj]
  • Dochodzenie do prawdy powinno być ważniejsze od wszystkich innych celów.
  • Nie jestem bardzo bystry, po prostu długo siedzę nad problemem.
    • Najpewniej Einstein tego nie powiedział (źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 481).
  • Nic nie przyniesie większej korzyści ludzkiemu zdrowiu oraz nie zwiększy szans na przetrwanie życia na Ziemi w tak dużym stopniu jak ewolucja w kierunku diety wegetariańskiej.
    • Cytat powstał prawdopodobnie w oparciu o podobne stwierdzenie Einsteina, które jednak nie zawierało słów o „szansach na przetrwanie życia na Ziemi”.
    • Źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 477.
  • Religia przyszłości będzie religią kosmiczną.(...) Buddyzm odpowiada takiemu opisowi.
    • Najpewniej cytat ten nie pochodzi od Einsteina (źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 482).
  • Rzeczą, którą najtrudniej w świecie zrozumieć, jest podatek dochodowy.
    • Najpewniej Einstein nigdy tego nie powiedział (źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 479).
  • Tylko dwie rzeczy są nieskończone: wszechświat i ludzka głupota. Co do tej pierwszej są jednak pewne wątpliwości.
    • Zwei Dinge sind unendlich, das Universum und die menschliche Dummheit, aber beim Universum bin ich mir nicht ganz sicher. (niem.)
    • Cytat przypisywany, najpewniej Einstein tego nie powiedział. [1]
    • Źródło: Janusz Fedirko, Einsteiniana, „Alma Mater” nr 114, maj 2009, s. 80.
  • Wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy, ponieważ wiedza jest ograniczona.
    • Phantasie ist wichtiger als Wissen, denn Wissen ist begrenzt. (niem.)
  • Wszyscy wiedzą, że czegoś nie da się zrobić. I wtedy pojawia się ten jeden, który nie wie, że się nie da, i on właśnie to coś robi.
    • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998–cytat nie występuje w żadnym znanym tekście źródłowym
  • Zdrowy rozsądek to zbiór uprzedzeń nabytych do osiemnastego roku życia.
    • Najpewniej Einstein nigdy tego nie powiedział (źródło: Alice Calaprice, The Ultimate Quotable Einstein, Princeton University Press, 2011, s. 481).

Cytaty błędnie przypisywane Einsteinowi

[edytuj]
  • Jeśli nie potrafisz wytłumaczyć czegoś w prosty sposób, to znaczy, że tak naprawdę tego nie rozumiesz.
    • Źródło: oryginalna wersja tej sentencji brzmi an alleged scientific discovery has no merit unless it can be explained to a barmaid („domniemane odkrycie naukowe nie ma żadnej wartości, jeżeli nie można go wytłumaczyć barmance”), a jej autorem najprawdopodobniej był Ernest Rutherford. Słowa te po raz pierwszy przypisane zostały Einsteinowi przez Barbarę Rowes, w wydanej przez nią w 1979 roku kompilacji cytatów pt. „The Book of Quotes”. Co ciekawe, sentencja ta początkowo była wykorzystywana przeciwko Einsteinowi, jako sprzeciw wobec nieintuicyjności jego teorii względności: Edmund Whittaker, Albert Einstein. 1879–1955, „Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society”, tom 1, listopad 1955, s. 54.

O Albercie Einsteinie

[edytuj]
  • Bodaj najgenialniejszy uczony wszech czasów.
    • Autor: Stephen Hawking, Krótkie odpowiedzi na wielkie pytania, tłum. Marek Krośniak, Wydawnictwo Zysk i s-ka, Poznań 2018, s. 57.
    • Zobacz też: geniusz, naukowiec
  • Einstein wprowadzając zasadę względności wykazał, że pojęcie absolutnego czasu nie ma żadnego znaczenia. Heisenberg zmusił nas do przewartościowania koncepcji przyczynowości i przypadku. Odtąd już nie możemy powiedzieć, że takie same przyczyny powodują takie same rezultaty. Możemy tylko przewidywać prawdopodobieństwo, ale nigdy nie możemy przewidzieć konkretnego zachowania się pojedynczego systemu atomów. Oba te odkrycia miały olbrzymie konsekwencje filozoficzne. Ale oni ich nie wymyślili, doprowadziła ich do tego obserwacja natury.
  • Wszechświat Newtonowski załamał się i został zastąpiony przez wszechświat Einsteina. Tu, w Anglii, mamy go za cudownego człowieka. Nie rzuca on wyzwania faktom naukowym, lecz postępowaniu nauki. Mało tego, że rzuca wyzwanie postępowaniu nauki, ale postępowanie nauki poddało się jego wyzwaniu.
    Panie i panowie, proszę wstać. Piję zdrowie największego z żyjących dziś ludzi, Alberta Einsteina.
    • Autor: George Bernard Shaw, Toast na cześć Einsteina, przeł. Paweł Bravo, w: Wielkie mowy historii, t. 2, wyd. Polityka Spółdzielnia Pracy, Warszawa 2006
    • Opis: hotel Savoy, Londyn, 28 października 1930.

Zobacz też

[edytuj]
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Albert_Einstein&oldid=592404”