Diuna

Diuna – powieść science–fiction autorstwa Franka Herberta.

• A jakże łatwo jest zabić wykorzenioną roślinę. Szczególnie kiedy się wsadzi ją we wrogą glebę.
  • Opis: Lady Jessika Atryda do dr Wellingtona Yueh (ich pierwsza rozmowa na Arrakis).

• Armia składa się z niezbędnych, ale w pełni wymienialnych elementów.

• Arrakis – Diuna – Pustynna Planeta.

• Arrakis naucza filozofii noża – odrąbujemy to, co niekompletne i mówimy: „Teraz jest kompletne, ponieważ tutaj się kończy”.
  • Opis: Myśli zebranych Muad'Diba pióra księżnej Irulan.

• Blichtr płynie z miasta, mądrość z pustyni.
  • Opis: Wellington Yueh do Paula (na Kaladanie), Paul do Pardota Kynesa (przyjęcie w pałacu).

• Bliskość pożądanej rzeczy kusi człowieka, by uległ słabościom. Na drodze tej czyha zguba.
  • Opis: List lady Margot Fenring z ostrzeżeniem.

• Bóg stworzył Arrakis, aby ćwiczyć wiernych.
  • Opis: Mądrość Muad'Diba pióra księżnej Irulany

• Ci, co mogą coś zniszczyć, mają to w ręku.
  • Opis: Paul do Gurneya o melanżu

• Chyba nie ma straszliwszego olśnienia nad to, w którym odkrywasz, iż twój ojciec jest człowiekiem w ludzkim ciele.
  • Opis: Myśli zebranych Muad'Diba pióra księżniczki Irulan.

• Cokolwiek jest poza tobą, możesz to zobaczyć i zastosować do tego swoją logikę. Lecz taki już mamy charakter, że przy zetknięciu z problemami osobistymi okazuje się, iż te najintymniejsze sprawy jest nam najtrudniej wydobyć na światło naszej logiki.
  • Opis: Lady Jessika Atryda do Thufira Hawata.

• Czy walczysz z marami?
  Czy wojujesz z cieniami?
  Czy poruszasz się jak we śnie?
  Czas się oddalił.
  Życie ci skradi.
  Wszystkoś zmarnotrawił.
  Twój obłęd cię zabił.
  • Opis: Lament z pogrzebu Dżamisa na Równinie Żałobej według Pieśni Muad'Diba pióra księżniczki Irulan.

• Człowiek cieszy się życiem, kiedy ma swoje miejsce, kiedy wie, gdzie jest jego miejsce w porządku wszechrzeczy. Zniszczyć miejsce, znaczy zniszczyć człowieka.
  • Opis: Lady Jessika Atryda do Thufira Hawata.

• Czym gardzisz? Po tym poznać, kim jesteś naprawdę.
  • Opis: Skice o Muad'Dib pióra księżniczki Irulan.

• Czymże jest syn, jak nie przedłużeniem ojca?
  • Opis: Muad'Dib, uwagi o rodzinie pióra księżniczki Irulan

• Dar jest błogosławieństwem ofiarodawcy.
  • Opis: Biblia Protestancko – Katolicka, Paul do Kynesa (pierwsze spotkanie)

• Gdyby życzenia były jak ryby, wszyscy stawialiby sieci.
  • Opis: Gurney Halleck (na Kaladanie).

• I wiele razy nikt nikogo nie zamierza obrazić, a ludzie mimo wszystko umierają.

• Jakich brakuje nam zmysłów, że nie widzimy i nie słyszymy innego świata, który nas otacza?

• Jedna palma daktylowa potrzebuje czterdzieści litrów wody dziennie. A człowiek zaledwie osiem. Przeto palma równa się pięciu ludziom. Tam jest dwadzieścia palm – stu ludzi.
  • Opis: dr Yueh do lady Jessiki (ich pierwsza rozmowa na Arrakis).

• Jeśli musisz coś czcić, czcij życie. Każde życie. Wszyscy jesteśmy razem w jego pięknie.
  • Opis: Paul Atryda do Fremenów

• Jeżli ufasz jedynie swoim oczom, twoje pozostałe zmysły słabną.
  • Opis: Aksjomat Bene Gesserit.

• Jestem jak dobrze wyprowadzone drzewo owocowe. Uginam się od dobrze prowadzonych uczuć i zdolności, zaszczepionych we mnie co do jednego i wszystkie one czekają, żeby ktoś inny je zebrał.
  • Opis: Gurney Halleck (na Kaladanie).

• Kamień jest ciężki i piasek ma ciężar, ale cięższy od nich obu jest gniew głupca.
  • Opis: Steban Tuek do Gurneya Hallecka.

• Każdy człowiek, który wycofuje się do groty mającej jedno tylko wejście, zasługuje na śmierć.

• Każda przebyta do końca droga prowadzi dokładnie donikąd. Wdrap się na górę tylko tyle, by sprawdzić, że jest górą. Nie zobaczysz góry z jej szczytu.
  • Opis: Muad'Dib, uwagi o rodzinie pióra księżniczki Irulan

• Kiedy Bóg wyznacza jakiejś istocie miejsce śmierci, sprawia On, by potrzeby ją w owe miejsce przywiodły.
  • Opis: Kynes.

• Kiedy staramy się skryć nasze najgłębsze pragnienia, zdradzamy się całymi sobą.

• Kto się poddaje ten panuje.
  • Opis: Matka Wielebna do Paula Atrydy (na Kaladanie).

• Któregoś dnia przyłapie tego człowieka na braku porzekadła i będzie wyglądał jak bez gaci.
  • Opis: Książe Leto Atryda (w odpowiedzi na porzekadło Gurneya Hallecka).

• Lepszy spokój z okruchem suchara niźi pałac łez i waśni.
  • Opis: Gurney Halleck, lady Jessika Atryda do Paula.

• Matka Wielebna musi łączyć uwodzicielskie sztuczki kurtyzany z niepokalanym majestatem dziewicy bogini, utrzymując te przymioty w harmonii dopóty, dopóki dopiszą jej siły młodości. Jako, że gdy młodość i uroda przeminą, odkryje ona, iż miejsce pośrodku, kiedyś zajęte przez harmonię, stało się krynicą sprytu i zaradności.
  • Opis: Muad'Dib, przypisy o rodzinie pióra księżniczki Irulan

• Możliwość zniszczenia czegoś oznacza absolutną nad tym władzę.

• Muad'Dib uczył się prędko, ponieważ najpierw przeszedł szkolenie jak się uczyć. A najpierwszą ze wszystkich otrzymał lekcję podstawowej wiary, że może się nauczyć. Szokuje odkrycie, jak wielu ludzi nie wierzy, że mogą się nauczyć, a o ile więcej uważa, że nauka jest trudna.
  • Opis: Człowieczeństwo Muad'Diba pióra księżniczki Irulan

• Muad'Dib rzeczywiście widział przyszłość, ale musimy zdawać sobie sprawę z ograniczeń tej mocy. Pomyślmy o wzroku. Mamy oczy, a jednak nie widzimy bez światła. Gdy znajdujemy się na dnie kotliny, nie sięgamy wzrokiem poza swoją kotline. Dokładnie tak samo Muad'Dib – nie zawsze mógł swobodnie szybować spojrzeniem przez tajemniczy teren. Mówi on nam, że pojedyncza, drobna prorocza decyzja, być może wybór jednego określonego słowa, jest w stanie zmienić przyszłość. Mówi on nam: „Wizja czasu jest szeroka, lecz kiedy się przez nią przechodzi, czas staje się wąskimi drzwiami”. I zawsze zwalczał on pokusę wybrania łatwego, bezpiecznego kierunku, przestrzegając: „Owa ścieżka prowadzi stale w dół, do stagnacji”.
  • Opis: Przepudzenie Arrakis pióra księżniczki Irulan.

• Najłatwiej przestraszyć się przeciwnika, którego się podziwia.

• Najtrwalszymi zasadami wszechświata są przypadek i błąd.

• Naturą ambicji jest to, że nie obchodzi jej rzeczywistość.

• Nie czas żałować róż, gdy płoną lasy.

• Nie można zrozumieć procesu przez zatrzymanie go. Zrozumienie musi podążać z biegiem procesu, musi przyłączyć się i płynąć razem z nim.
  • Opis: Pierwsze prawo mentata, Paul Atryda do Thufira Hawata (cytując swoją rozmowe z Matką Wielebną).

• Nie wolno się bać, strach zabija duszę.
  Strach to mała śmierć, a wielkie unicestwienie.
  Stawię mu czoło.
  Niech przejdzie po mnie i przeze mnie.
  A kiedy przejdzie, odwrócę oko swej jaźni na jego drogę.
  Którędy przeszedł strach, tam nie ma nic.
  Jestem tylko ja.
  • I must not fear.
    Fear is the mind – killer.
    Fear is the little – death that brings total obliteration.
    I will face my fear.
    I will permit it to pass over me and through me.
    And when it has gone past I will turn the inner eye to see its path.
    Where the fear has gone there will be nothing.
    Only I will remain.
  • Opis: Litania Bene Gesserit przeciw strachowi.

• Nie zawsze wola ministrów wyznacza bieg historii i niekoniecznie pontyfikat kapłanów porusza rękoma Boga.

• Niech będzie błogosławiony Stworzyciel i Jego woda. Błogosławione Jego przybycie i odejście. Niechaj Jego droga oczyści świat. Niech zachowa On świat dla Swych ludzi.

• Niewiele mam wspólnego z tym, jakie powitasz jutro [...]. Mogę ci tylko dopomóc powitać dzień dzisiejszy.
  • Opis: Steban Tuek do Gurneya Hallecka.

• O wy, którzy wiecie, jak tutaj cierpimy, nie zapomnijcie o nas w waszych modlitwach.
  • Opis: Napis widniejący nad wejściem na płyte lądowiska na Arrakis.

• Ojciec powiedział mi kiedyś, że poszanowanie prawdy można by właściwie uznać za podstawę wszelkiej moralności. Coś nie może wyłonić się z niczego. Jest to głęboka myśl, kiedy zrozumiemy, jak niestała może być „prawda”.
  • Opis: Rozmowy z Muad'Dibem pióra księżniczki Irulan.

• Pędzącemu na oślep człowiekowi ukazuje się przepaść, kiedy jest już za późno.

• Pierwszy krok do ominięcia pułapki to uświadomić sobie, gdzie ona jest. To przypomina pojedynek synu, tylko na większą skalę: finta wewnątrz finty w fincie... pozornie bez końca.
  • Opis: Leto do Paula (ich pierwsza rozmowa na Arrakis).

• Początek to czas dla podjęcia najbardziej pedantycznych starań, by wszystko znajdowało się na swoim miejscu.
  • Opis: Księga o Muad'Dibie pióra księżniczki Irulan.

• Pochodzimy z Kaledanu – rajskiego świata dla naszych form życia. Na Kaledanie nie było potrzeb tworzenia raju da ciała ani raju dla umysłu – wystarczylo popatrzeć dokoła na otaczającą nas rzeczywistość. I zaplaciliśmy cenę, jaką ludzie zawsze płacą za osięgnięcie raju w życiu doczesnym – zniewieścieliśmy, utraciliśmy pazur.
  • Muad'Dib: Rozmowy pióra księżniczki Irulan.

• Pod presją umysł może pójść w jednym z dwóch kierunków: pozytywnym lub negatywnym, w przód lub wstecz. Przedstawcie to sobie jak widmo, którego ekstremami są nieświadomość na negatywnym krańcu i nadświadomość na krańcu pozytywnym. Ku Któremu z nich umysł skłoni się pod naporem, w znacznej mierze zależy od wyszkolenia.
  • Opis: Aksjomat Bene Gesserit.

• Pogrom jest marnotrawstwem.
  • Opis: Steban Tuek do Gurneya Hallecka.

• Pojęcie postępu działa jak mechanizm obronny chroniący nas przed upiorami przyszłości.

• Popularny człowiek wzbudza zawiść potężnych.
  • Opis: Thufir Hawat o Leto Atrydzie (na Kaladanie).

• Powinna istnieć szkoła goryczy. Ludziom potrzeba ciężkiego życia i ucisku, żeby nabrali tężyzny psychicznej.
  • Opis: Myśli zebranych Muad'Diba pióra księżniczki Irulan.

• Problem człowieka nie polega na tym, ile ludzi może wyżyć w danym systemie, lecz jakiego rodzaju bytowanie jest możliwe dla tych, którzy żyją.

• Próbować zrozumieć Muad'Diba bez zrozumienia jego śmiertelnych wrogów Harkonnenów to próbować zobaczyć Prawdę nie znając Kłamstwa. Jest to próba ujrzenia światła bez poznania Ciemności. To niemożliwe.
  • Opis: Księga o Muad'Dibie pióra księżniczki Irulan.

• Proroctwo a widzenei przyszłości – jak tu je sprawdzić nie biorąc pod uwagę pytań bez odpowiedzi? Rozważcie: ile faktycznej znajomości przyszłego „Kształtu fali” (jak Muad'Dib zwykł określać swą proroczną wizję), a na ile prorok kształtuje przyszłość, by pasowała do proroctwa? Co z wewnętrzną harmonią aktu proroctwa? Czy prorok widzi przyszłość, czy jej słaby punkt, usterkę albo pęknięte miejsce, w którym słowem bądź decyzją może ją rozsrzaskać tak, jak szlifierz diamentów rozłupuje swój klejnot uderzeniem noża?
  • Opis: Medytacje intymne o Muad'Dib pióra księżniczki Irulan.

• Przetrwanie to umiejętność pływania w obcej wodzie.

• Rozgoryczenie to ja rozumiem. Ale przestańmy użalać się na sprawiedliwość, dopóki mamy ręce i możemy nimi władać.
  • Opis: Książe Leto Atryda (podczas narady na Arrakis).

• Skłonni jesteśmy upodabniać się do najgorszego z naszych przeciwników
  • Opis: Koda Bene Gesserit

• Słyszałeś o tym, że zwierzęta odgryzają sobie kończyne, by umknać z potrzasku? To zwierzęca sztuczka. Człowiek wytrzyma sidła, zniesie ból, uda śmierć, by zabić myśliwego usuwając zagrożenie dla swego gatunku.
  • Opis: Matka Wielebna do Paula Atrydy (na Kaladanie).

• Smutne jest rozstanie z przyjaciółmi; miejsce to tylko miejsce.
  • Opis: Hawat do Paula (na Kaladanie), Paul (noc w filtrnamiocie).

• Sprawiedliwość? Kto szuka sprawiedliwości? Zaporowadzimy naszą własną sprawiedliwość. Zaprowadzimy ją tu na Arrakis – zwyciężając albo ginąc.
  • Opis: Książe Leto Atryda (podczas narady na Arrakis).

• Stańmy, bracia, wsród poległej braci. Jedno życie i śmierć jedną mamy. Duchy zawsze pójdą razem z nami. Stańmy, bracia, wśród poleglej braci, czas obłudy odrzućmy za siebie. Ich nie straszą już pokusy losu. Stańmy, bracia, wśród poległej braci. A gdy czas nasz się w śmiechu pogrzebie, nie wystraszą nas pokusy losu.
  • Opis: Leto Atryda podczas bankietu.

• Świat wspiera się na czterech filarach. Na naukach mądrych, na sprawiedliwości wielkich na modlitwach prawych i waleczności dzielnych. Ale to wszystko jest niczym bez władcy znającego sztukę władania.
  • Opis: Matka Wielebna do Paula (na Kaladanie).

• Twoja woda należy do plemienia.
  • Opis: prawo Fremenów

• Ujawnić swojemu przeciwnikowi, że wiemy, w której ręce ma nóż? Ależ, Paul, teraz my ten nóż widzimy. Kto wie, gdzie może następnie zostać przerzucony?
  • Opis: Leto Atryda do Paula Atrydy (odpowiedź na propozycję ujawnienia spisku).

• Umysł rozkazuje ciału i ono jest posłuszne. Umysł rozkazuje sobie samemu i natrafia na opór.
  • Opis: Lady Jessika Atryda (spotkanie z Szadout Mapes).

• Walczysz kiedy zachodzi konieczność, bez względu na nastroje. Nastrój można mieć do przejażdżki na koniu, do amorów czy gry na balisecie. Ale nie do walki.
  • Opis: Gurney Halleck do Paula (szkolenie na Kaladanie).

• Wielkość to chwilowe przeżycie. Nigdy nie bywa racjonalna. Poniekąd zależy od mitotwórczej wyobraźni rodzaju ludzkiego. Człowiek przeżywający wielkość musi czuć mit, w którym istnieje. Musi odbijać to, co nań pada. I musi umieć śmiać się z siebie. Tylko tak wyzwoli się od wiary we własne aspiracje. Śmiech jest wszystkim, co pozwala mu poruszać się wewnątrz siebie. Bez śmiechu nawet chwilowa wielkość zniszczy człowieka.
  • Opis: Myśli zebranych Muad'Diba pióra księżniczki Irulan.

• Wierzba poddaje się wiatrom i wiedzie jej się dobrze, aż pewnego dnia zmienia się w ścianę wierzb odporną na wiatry. To jest przeznaczenie wierzby.
  • Opis: Matka Wielebna do Paula (na Kaladanie)

• Wina rodzi się z poczucia przegranej.

• Władca musi nauczyć się przekonywać, a nie zmuszać. Musi wyłożyć na stół swój najbielszy obrus, by przyciągnać najlepszych ludzi.
  • Opis: Paul Atryda do Thufira Hawata (cytując słowa Matki Wielebnej).

Legendy i przepowiednie o Muad'Dibie

• I będą dzielić z wami najgorętsze wasze marzenie.

• Lisan al-Gaib przejrzy wszelkie wybiegi.

• Muad'Dib świadom będzie spraw niewidzialnych dla innych.

• On będzie znał wasze zwyczaje, jakby się do nich urodził.

• Powitają was Świętymi Słowy i błogosławieństwem będą wasze dary.

Zobacz też

• Diuna (film)