Romain Gary

Romain Gary (właśc. Roman Kacew, 1914–1980) – francuski pisarz pochodzenia polsko-żydowskiego, scenarzysta i reżyser filmowy, dyplomata. Dwukrotny laureat Nagrody Goncourtów.

Biały pies (1970)

(oryg. Chien Blanc, tłum. Janina Karczmarewicz-Fedoriwska, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 1997)

• Im bardziej rozum okazuje się bezsilny w rozstrzyganiu i narzucaniu swojej woli, tym bardziej coitus awansuje na namiastkę rozwiązań.
  • Źródło: s. 60.

• Nie istnieje ruch polityczny, który by nie był całkowicie spenetrowany przez FBI. A jaki jest najlepszy sposób kontrolowania ruchu politycznego? Stworzenie go.
  • Źródło: s. 151.

• Odczuwam niemal fizyczną potrzebę totalnej segregacji, cudownej alienacji, jakiegoś niezwykłego wydostania się poza ludzkość, żeby wreszcie stać się tym niedostępnym marzeniem, stać się człowiekiem.
  • Źródło: s. 114.

• Pisarz myli się łatwiej od innych co do natury istot i rzeczy, ponieważ on sam je sobie tworzy.
  • Źródło: s. 10.

• Prowokacja jest moją ulubioną formą obrony koniecznej.
  • Źródło: s. 55.

• Tam gdzie jest nienawiść, nie ma edukacji. Jest deformacja. Tresura.
  • Źródło: s. 32.

Czarodzieje (1973)

(oryg. Les enchanteurs, tłum. Regina Gromadzka, Wydawnictwo Nisza, Warszawa 2014)

• Byłem już zbyt wrażliwy na piękno, żeby wyśmiewać brzydotę, starałem się zatem skrywać obrzydzenie.
  • Źródło: s. 212.

• Cyrkowcy z broglio, jak i wielce dawniej cenieni kaukascy i tureccy iluzjoniści, którzy śmierć uważali za odrażającą chwilę prawdy i autentyczności, nigdy nie wymawiali jej imienia, a jeśli nie dało się tego uniknąć, czynili to pomiędzy dwoma splunięciami. Oznaczała ona kompromitujący jakość spektaklu koniec sztuczek zręcznościowych, chwytów i trików.
  • Źródło: s. 51.

• Gdy pobożni chrześcijanie osłaniają się krzyżem, zdolni są do wszystkiego.
  • Źródło: s. 231.

• Iluż filozofów parających się nicością oszczędziłoby sobie upokorzenia pytaniami, z którymi nie umie sobie poradzić żadna koncepcja, gdyby tylko – tak jak ja – spotkali odpowiednio wcześnie na swej drodze doświadczone ręce i wargi, i drobne ciało kryjące w sobie sekret prawdziwej wiedzy i stworzone bodaj wyłącznie po to, by na wszelkie zagadnienia dać jak najdelikatniejszą odpowiedź!
  • Źródło: s. 147.

• Jeśli tu i ówdzie pojawi się kłamstwo, to tylko przez wgląd na umiłowanie prawdy.
  • Źródło: s. 367.

• Ludzie niepoważni przyprawiają śmierć o bóle brzucha.
  • Źródło: s. 161.

• Miłość najbardziej potrzebuje wyobraźni. Każdy musi tworzyć drugiego całą swoją wyobraźnią, ze wszystkich sił, nie wolno ani piędzi ziemi oddać rzeczywistości.
  • Źródło: s. 406.

• Musiałem przyznać, że świat pozorów, podający się za rzeczywistość, miał w zanadrzu niejedną sztuczkę, a najdotkliwszą był koniec dzieciństwa.
  • Źródło: s. 30.

• Nic nie dorównuje realizmowi jako środkowi tworzenia iluzji w sztuce.
  • Źródło: s. 164.

• Nigdy się nie dowiem, czy była ona piękna, czy zaledwie ładna, ponieważ oko jest wielkim twórcą, wręcz genialnym, gdy w grę wchodzą uczucia.
  • Źródło: s. 84.

• Nigdy w czasie długiego życia, podczas peregrynacji, wobec najwspanialszych dzieł sztuki i w najbardziej uduchowionych snach, w obliczu Boga i natury, przenigdy nie doznawałem głębszych wzruszeń ni upojniejszych rozkoszy niż na widok pięknej kobiecej dupy.
  • Źródło: s. 91.

• Radość życia odrzuca wszelkie epitafia głębi.
  • Źródło: s. 100.

• Sekret nie leży w istnieniu tajemnicy, ale w istnieniu wiary.
  • Źródło: s. 154.

• W dniu, kiedy ludy zaczną domagać się głównie piękna, nastąpi koniec świata.
  • Źródło: s. 290.

• Wszyscy marzyciele wiedzą, że aby zachować czar, powab i siłę, sny muszą pozostać niespełnione.
  • Źródło: s. 206.

• Wymyślałem ją z całych sił, całą moją miłością, ale Rzeczywistość ma za sobą tysiące lat doświadczenia i nikt nie może się z nią równać, jeśli idzie o brak wyobraźni.
  • Źródło: s. 389.

• Wystarczy trąbić o wolności, by móc uciskać, o braterstwie, żeby rozstrzeliwać, i o równości, aby wspiąć się na pochylony kark ludu i tam wygodnie się rozsiąść.
  • Źródło: s. 173.

• Żydzi wiedzą, że nie można stracić, kiedy się zaufa wyobraźni.
  • Źródło: s. 362.

Korzenie nieba (1956)

(oryg. Les racines du ciel, tłum. Krystyna Byczewska, PIW, Warszawa 1967)

• – Jak możemy mówić o postępie, skoro niszczymy dookoła siebie najpiękniejsze i najszlachetniejsze objawy życia? (...) Cywilizacja wyłącznie użytkowa zawsze doprowadzi za daleko, to znaczy do obozów koncentracyjnych.
  • Postać: Laurençot.
    • Źródło: s. 74–75.

• – Nacjonalizm ograniczający się do samego nacjonalizmu (,,,) to jedno z najgrubszych świństw, jakie ludzie wymyślili na tej ziemi, a wymyślili niejedno.
  • Postać: Morel
    • Źródło: s. 288.

• – Nie można sądzić mężczyzn po tym, co robią, kiedy zdejmą spodnie. Jak chcą zrobić prawdziwe łajdactwo, to się ubierają.
  • Postać: Minna.
    • Źródło: s. 147.

• – Osobiście, kpię sobie, naturalnie, z wszelkiego rodzaju nacjonalistów: białych czy czarnych, czerwonych czy żółtych, dawnych czy nowych. Obchodzi mnie tylko ochrona przyrody...
  • Postać: Morel
    • Źródło: s. 120.

Obietnica poranka (1960)

(oryg. La promesse de l'aube, tłum. Jerzy Pański, Czytelnik, Warszawa 1966)

• Jeśli kobieta czegoś chce, Bóg tak chce.
  • Zobacz też: kobieta

• Miłość macierzyńska to obietnica, którą życie nam daje u progu i której nie dotrzymuje nigdy. I z tym niedosytem pozostać trzeba do końca życia.
  • Źródło: s. 42.

• Myślę dotąd, że dobrze jest w życiu mieć zawsze przy sobie trochę okruchów ciasta, jeśli się chce być kochanym w sposób naprawdę bezinteresowny.

• Nic nie mogło mi się stać, skoro byłem jej happy endem.
  • Opis: matce.

• Nic nigdy nie można uważać za ostatecznie zdobyte, osiągnięte, utrwalone i zachowane.

• Nie jest dobrze być bardzo kochanym w tak młodym wieku, tak wcześnie. To rodzi złe przyzwyczajenie. Wydaje się, że tak już być musi. Wydaje się, że to gdzieś powinno istnieć, że można to odnaleźć. Liczy się na to. Wpatruje się, ma nadzieję, czeka. Miłość macierzyńska to obietnica, którą życie nam daje u progu i której nie dotrzymuje nigdy. I z tym niedosytem pozostać trzeba do końca życia. Ilekroć kobieta bierze nas w ramiona i przyciska do serca, są to tylko kondolencje. Zawsze powracamy na grób matki, by wyć nad nim jak opuszczony pies. Już nigdy, już nigdy, już nigdy. Wspaniałe ramiona otaczają szyję, najsłodsze wargi szepcą o miłości, ale już się wie. Kiedy znów przychodzi pragnienie, można się miotać na wszystkie strony – nie ma już studzien, są tylko miraże. O pierwszym przebłysku świtu przeprowadziło się gruntowne studia nad miłością i dokumentację nosi się ze sobą. Wszędzie dokąd pójdziemy, nosimy w sobie truciznę porównań i czas mija na oczekiwaniu tego, co już kiedyś otrzymaliśmy. Nie twierdzę, że należałoby zabraniać matkom zbytniej miłości do dzieci. Mówię tylko, że lepiej jest, kiedy matki mają jeszcze kogoś do kochania. Gdyby moja matka miała kochanka, nie umierałbym przez całe życie z pragnienia przy każdym źródle. Na moje nieszczęście znam się na prawdziwych diamentach.
  • Źródło: s. 42–43.

• Nie należy nigdy porzucać kobiet, które się kocha; ogarnia je samotność, zwątpienie, zniechęcenie – i więcej nie trzeba.

• Nie udało mi się naprawić świata, pokonać głupoty i zła, przywrócić ludziom godności i sprawiedliwości, wygrałem jednak turniej ping – ponga w roku 1932 w Nicei i w dalszym ciągu każdego ranka wykonuję dwanaście pompek; cóż, nie należy się zniechęcać.

• Psychoanaliza, jak wiele idei współczesnych, przybiera dziś postać totalitarnej aberracji, usiłuje narzucić nam obrożę swoich własnych perwersji.
  • Źródło: s. 98.

• Świat jest pełen polskich patriotów. Niestety, niektórzy z nich są Niemcami, Francuzami, a inni Anglikami. Z tego powstają wojny.
  • Źródło: s. 414.
    • Zobacz też: patriotyzm

• Wobec intelektualnych, naukowych, ideologicznych wynaturzeń naszych czasów zboczenia seksualne znajdują w moim sercu słowa najtkliwszego przebaczenia.
  • Źródło: s. 99.

• Wydaje mi się czasem, że sam już żyję tylko z grzeczności i że jeśli pozwalam jeszcze bić memu sercu, to tylko dlatego, że bardzo lubię zwierzęta.

• Wydało mi się nagle, że to mój smutek jest sprawcą całego tego hałasu.

• Zawsze marzyłem o tym, by jakaś kobieta zrujnowała mnie moralnie, fizycznie i materialnie.
  • Źródło: s. 206

• Życie jest wybrukowane straconymi okazjami.
  • Zobacz też: okazja

Pieszczoch (1974)

(oryg. Gros-Câlin, tłum. Janina Karczmarewicz-Fedorowska, Akapit, Katowice 1992)

• Często używam wyrazów przezornie nie dociekając ich sensu, bo w ten sposób mogę mieć nadzieję. Kiedy się nie rozumie, istnieją jakieś możliwości
  • Źródło: s. 146.

• Gdyby nie można było kupić miłości za pieniądze, miłość straciłaby wiele wartości i pieniądze także.
  • Źródło: s. 146.
    • Zobacz też: miłość

• Kiedy ktoś spędza całe dni na liczeniu miliardów, wraca do domu zdewaluowany, w stanie bliskim zeru.
  • Źródło: s. 39.

• Mówię do niej w myślach, ćwiczę mając na względzie ważką rozmowę, operację na otwartym sercu, jaka się odbędzie w czasie przyszłego pobytu w hotelu „Oriental” w Bangkoku – mam już prospekty; „Irénée, chciałbym dać pani wszystko, mam w sobie niewyczerpany nadmiar dóbr afektywnych i niektórzy geografowie podejrzewają nawet, że to właśnie we mnie leżą źródła wielkiej rzeki Amur...”
  • Źródło: s. 92.

• Nie chodzi o to, żeby zręcznie wycofać się z gry, lecz żeby wycofać jej zasady.
  • Źródło: s.8.
    • Zobacz: gra

• Podobno są nawet ludzie, którzy tak boją się śmierci, że w końcu odbierają sobie życie, żeby mieć spokój.
  • Źródło: s. 47.

• Tym, co powoduje przesądy, nienawiści, pogardę, jest brak kontaktów międzyludzkich.
  • Źródło: s. 38.

• Życie jest sprawą poważną z powodu swojej błahości.
  • Źródło: s. 40.

Życie przed sobą (1975)

(jako Emile Ajar, oryg. Le vie devant soi, tłum. Maria Braunstein, Agnieszka Daniłowicz, Czytelnik, Warszawa 1988)

• – Boi się pani? Czego? – Niekoniecznie trzeba mieć powody, żeby się bać.
  • Źródło: s. 38

• Czas jest najstarszy ze wszystkiego i chodzi wolno.
  • Źródło: s. 62.

• Jak się jest dzieckiem, to żeby być kimś, musi być nas kilku.
  • Źródło: s. 63.

• Ludziom zależy na życiu bardziej niż na czym innym, to aż śmieszne, jak pomyśleć, ile pięknych rzeczy jest na świecie.
  • Źródło: s. 34.

• Pani Roza mówiła mi, że jak się ma dużo snów, to się szybciej rośnie, w takim razie pięści pana Boro musiały mieć sny przez całe życie, bo były olbrzymie.
  • Źródło: s. 30.
    • Zobacz też: sen

Inne

• Humor jest afirmacją godności, deklaracją wyższości człowieka nad wszystkim, co mu się przytrafia.

• Prawdziwa miłość jest wtedy, gdy istnieje tylko to drugie.

• To kobieta wybiera mężczyznę, który ją wybierze.