Gilles Deleuze

Gilles Deleuze (1925–1995) – francuski filozof.

Gilles Deleuze

Anty-Edyp (z Feliksem Guattarim)

• Jak mówi Reich, to, co niepokojące, nie polega na tym, że ludzie kradną, że strajkują ale na tym, że ci, którzy są poniżeni, nie kradną zawsze, a wykorzystywani nie strajkują zawsze: dlaczego ludzie znoszą od wieków własny wyzysk, poniżenia, niewolnictwo, a nawet pragną tego nie tylko dla innych, ale również dla samych siebie?

• [kapitalizm] dekoduje jedną ręką to, co aksjomatyzuje drugą.

• Krótko mówiąc, rodzina nigdy nie jest mikrokosmosem, jakąś autonomiczną figurą, nawet, jeśli mówi się o jej wpisaniu w jakieś szersze struktury (…) Rodziny są przecinane liniami zgoła nie familijnymi – Komuna Paryska, sprawa Dreyfusa, religia i ateizm, wojna w Hiszpanii, rozwój faszyzmu, stalinizmu, wojna w Wietnamie, maj ’68… wszystko to tworzy kompleksy tego, co nieświadome, bardziej istotne, niż Edyp.

• Nie istnieje nic, poza pożądaniem i tym, co społeczne.

• Nieświadomość nie stawia żadnych problemów związanych z sensem, ale wyłącznie problemy używania. Pytanie pożądania nie brzmi więc „co to oznacza (ma do powiedzenia)”, lecz „jak to działa?”

• Ogólna teoria społeczna jest najogólniejszą teorią nurtów, to w związku z nią musimy oceniać relację między produkcją społeczną i produkcją pożądającą, zmiany w tej relacji oraz jej granice w systemie kapitalistycznym.

• Państwo jest pożądaniem przechodzącym z głowy despoty do serc jego poddanych oraz od prawa intelektualnego do wszelkich systemów fizycznych.

• Pożądanie jest tym bardziej Edypowe, im więcej jest zakazów, dotyczących nie tylko przodka, ale w ogóle relacji seksualnych wszelkiego innego typu, zamykających inne drogi.

• Pożądaniu nie brakuje jego przedmiotu, jest raczej tak, że brakuje mu podmiotu, stałego podmiotu, który zawsze jest wynikiem represji.

• Prawdziwa różnica natury nie występuje między tym, co symboliczne, a tym, co wyobrażeniowe, lecz między rzeczywistym elementem tego, co machiniczne, który tworzy produkcję pożądającą i strukturalną całością tego, co wyobrażeniowe i tego, co symboliczne, która wytwarza jedynie mit i jego warianty.

• Problem nie dotyczy stadiów przededypalnych (…), lecz istnienia i natury seksualności nie-edypalnej, heteroseksualności i homoseksualności nieedypalnych, kastracji nie-edypalnej: cięcia – nurty produkcji pożądającej nie produkują znaczeń w micie, znaki pożądania nie dają się ekstrapolować w signifiant, transseksualność nie pozwala na powstanie jakościowej opozycji między hetero – i homoseksualnością lokalnymi i nie sprecyzowanymi.

• Produkcja pożądająca nie jest niczym innym, niż produkcja społeczna.

• Reich najlepiej dowodzi swego talentu filozoficznego nie podejmując iluzorycznego pojęcia mas do eksplikacji faszyzmu i podejmuje wyjaśnianie poprzez analizę pożądania.

• Różnicujące relacje, takie jakie są urzeczywistniane przez wartość dodatkową; nieobecność zewnętrznych granic, „zastąpiona” przez rozwinięcie granic wewnętrznych oraz włączenie anty-produkcji do produkcji wypełnianej przez absorbowanie wartości dodatkowej – oto trzy aspekty wewnętrznej aksjomatyki kapitalizmu.

• Tak więc państwo jest wyższą jednością transcendentalną integrującą podzespoły wcześniej odrębne, którym przypisuje transformację w użyteczne fragmenty i pracę konstruowania. (…). Toteż państwo nie jest pierwotne, jest źródłem lub abstrakcją, stanowi abstrakcyjną istotę, której nie należy mylić z początkiem.

• Toteż rewolucja, tym razem materialistyczna, musi przejść przez stadium krytyki Edypa, denuncjując nieuzasadnione użycie syntez nieświadomego, tak, by wreszcie dotrzeć do transcendentalnego nieświadomego określonego przez immanencję swych kryteriów oraz do odpowiedniej praktyki – czyli schizoanalizy.

Co to jest filozofia? (z Feliksem Guattarim)

(przeł. Paweł Pieniążek, Gdańsk 2000)

• Czymże byłoby myślenie, jeśli ostatecznie nie można byłoby go mierzyć chaosem?
  • Źródło: s. 230.

• Filozofia to sztuka tworzenia pojęć.

• Krytyka implikuje nowe pojęcia (rzeczy krytykowanej) tak samo, jak najbardziej pozytywne tworzenie. Pojęcia powinny mieć nieregularne kontury, odciśnięte na ich żywej materii.

• Nigdy stosunek myślenia do prawdy nie był sprawą prostą, a jeszcze mniej stałą w dwuznaczności nieskończonego ruchu. Właśnie dlatego bezcelowe jest odwoływanie się do tego stosunku, aby zdefiniować filozofię.

• Problem myślenia nie jest związany z istotą, lecz z oceną tego, co jednostkowe, i tego, co jej nie ma, z rozdzieleniem tego, co jednostkowe, i tego, co regularne, tego, co wyróżniające, i tego, co zwyczajne, a ta ocena w całości powstaje w tym, co nieistotne, albo w opisie wielości, w odniesieniu do zdarzeń idealnych, które stanowią „warunki problemu”.

• To utopia łączy filozofie z jej epoką, kapitalizmem europejskim, czy wcześniej już z greckim miastem – państwem.

Inne

• Nie ma już reprezentacji, tylko działanie – działanie teoretyczne i działanie praktyczne, które odnoszą się do siebie, przejmując od siebie pałeczkę i tworząc sieci.
  • Źródło: Intelektualiści a władza (rozmowa między Michelem Foucault a Gilles’em Deluze’em), przeł., Sławomir Magala, „Miesięcznik Literacki” nr 11/1985.

• Siła marksizmu polegała na sformułowaniu problemu (że władza jest bardziej rozproszona niż struktura wyzysku i tworzenie państwa) w kategoriach interesu, czyli że władza należy do klasy panującej poprzez jej interesy.
  • Źródło: Intelektualiści a władza (rozmowa między Michelem Foucault a Gilles’em Deluze’em), przeł., Sławomir Magala, „Miesięcznik Literacki” nr 11/1985.
  • Zobacz też: marksizm