Aldona Anna Giedyminówna

Aldona Anna Giedyminówna (ok. 1311/1313–1339) – księżniczka litewska i królowa Polski z dynastii Giedyminowiczów, córka wielkiego księcia Litwy Giedymina i prawdopodobnie Jewny.

O Aldonie Annie Giedyminównie

Aldona-Anna była prawdopodobnie równolatką Kazimierza (...). Przeżył z nią Kazimierz 14 lat; z małżeństwa tego urodziły się dwie córki (Elżbieta i Kunegunda). Była ona zdaje się wesołą, pełną życia Litwinką, nie przystającą do modelu dostojnej i poważnej damy, jaki przyjmował się na ówczesnych europejskich dworach monarszych.
- Źródło: Jerzy Wyrozumski, Kazimierz Wielki, Ossolineum, wyd. 3, Wrocław 2004, s. 21.

Gdy Kazimierz [Wielki] miał lat 15, Władysław Łokietek doprowadził do jego małżeństwa z córką Giedymina Aldoną, której na chrzcie dano imię Anna. Małżeństwo miało na uwadze doraźne cele polityczne, ale było zdaje się w pełni udane, chociaż na tę Litwinkę i jej obyczaje niezbyt chętnie w Polsce patrzono.
- Autor: Jerzy Wyrozumski, Kazimierz Wielki, Ossolineum, wyd. 3, Wrocław 2004, s. 230.

Janko [z Czarnkowa] informuje, że Kazimierz wystąpił z propozycją ukoronowania również swojej żony Anny Giedyminówny, ale matka jego oświadczyła, że nie godzi się koronować innej królowej, dopóki żyje ona, prawdziwa królowa. Zgodziła się w końcu na tę koronację, uproszona przez syna, którego bardzo miłowała, i sama usunęła się do klasztoru klarysek w Starym Sączu, gdzie w habicie zakonnym, w służbie bożej dopełniła życia.
- Autor: Jerzy Wyrozumski, Kazimierz Wielki, Ossolineum, wyd. 3, Wrocław 2004, s. 38.

Radość życia Aldony (Anny) można widzieć bowiem także przez pryzmat jej prawdziwej, osobistej tragedii. Szczegóły nie są znane, wiadomo jednak, że Litwinka z biegiem lat podupadła na zdrowiu. Trawiła ją choroba przysparzająca coraz więcej bólu i może ucieczka w świat płochej zabawy była dla niej najlepszym lekarstwem.
- Autor: Błażej Śliwiński, Kronikarskie niedyskrecje, czyli życie prywatne Piastów, Marpress, Gdańsk 1994, s. 90.

Tedy Litwinów umiał Władysław Niezłomny oswoić, sprowadziwszy w r. 1325 żonę dla 15 letniego syna, królewicza Kazimierza, a mianowicie księżniczkę litewską Aldonę, córkę Giedymina, Wielkiego księcia litewskiego i wielkiego twórcy dynastii litewskiej. Przyprowadziła ona w posagu do Polski 24 tysięcy jeńców chrześcijańskich, pozostających w litewskiej niewoli. Na chrzcie przyjęła imię Anny.
- Autor: Feliks Koneczny, Święci w dziejach narodu polskiego, Miejsce Piastowe 1937, s. 205.

Wniosła ona do Krakowa powiew radosnego życia, naturalności, trochę jakby odsunęła od zaglądania wszędzie przebywających na zamku księży, czym rzecz jasna naraziła się królowej i przedstawicielom Kościoła.
- Autor: Błażej Śliwiński, Kronikarskie niedyskrecje, czyli życie prywatne Piastów, Marpress, Gdańsk 1994, s. 89.