Wisła: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
---- (luźno związane z tematem) |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Wisla 010.jpg|mały| |
[[Plik:Wisla 010.jpg|mały|Wisła w Beskidzie Śląskim]] |
||
[[Plik:Kazimierz Dolny 002.jpg|mały| |
[[Plik:Kazimierz Dolny 002.jpg|mały|Wisła w Kazimierzu Dolnym]] |
||
[[Plik: |
[[Plik:Wisła tuż pod Sandomierzem.jpg|mały|Wisła w Sandomierzu]] |
||
'''[[w:Wisła|Wisła]]''' – najdłuższa rzeka w Polsce. |
'''[[w:Wisła|Wisła]]''' – najdłuższa rzeka w Polsce. |
||
* Długa, mokra<br />wisi, idzie<br />a jak tak idzie<br />to jest wysoka<br />uniesiona<br />o… na obcasach<br />„ta ciemna… to ja”<br />to ona. |
* Długa, mokra<br />wisi, idzie<br />a jak tak idzie<br />to jest wysoka<br />uniesiona<br />o… na obcasach<br />„ta ciemna… to ja”<br />to ona. |
||
* Autor: [[Miron Białoszewski]], ''Wisła'' |
* Autor: [[Miron Białoszewski]], ''Wisła'' |
||
| Linia 55: | Linia 55: | ||
* Żyję gdzie Gopło Bug Wisła<br />moja miłość do tych stron<br />przyrosła jak do krzyża |
* Żyję gdzie Gopło Bug Wisła<br />moja miłość do tych stron<br />przyrosła jak do krzyża |
||
** Autor: [[Teresa Ferenc]] |
** Autor: [[Teresa Ferenc]], ''Ojczyzna''. |
||
** Opis: fragment wiersza ''Ojczyzna''. |
|||
** Źródło: Teresa Ferenc, ''Poezje wybrane'', wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1984, ISBN 8307010314. s. 274. |
|||
** Zobacz też: [[Bug]], [[Gopło]], [[Polska]] |
** Zobacz też: [[Bug]], [[Gopło]], [[Polska]] |
||
* ''Gepidowie więc [...] dopóki przebywali w kraju Spesis (obrali na swą siedzibę) wyspę otoczoną mieliznami rzeki Viscla. Wyspie tej nadali w rodzimym języku miano Gepedoios. Dzisiaj ma ją rzekomo w posiadaniu lud Widiwariów [Vidivarii], po odejściu Gepidów do lepszych ziem. Widiwariowie zaś pochodzą z różnorakich plemion, które gromadząc się jak gdyby w jedno schronienie utworzyły (nowe) plemię. Za nimi, też na wybrzeżu Oceanu, pędzą żywot Estowie, lud ze wszech miar usposobiony pokojowo''. |
|||
** Autor: [[Jordanes]], Getica XVI, 96–97, tłum. Edward Zwolski, Historia Gocka czyli Scytyjska Europa: Kasjodor i Jordanes 1984, str. 14; J. Kolendo, Ziemie u południowo-wschodnich wybrzeży Bałtyku w źródłach antycznych, Pruthenia IV, Olsztyn 2008, s. 30-32; |
|||
** Zobacz też [[Widiwariowie]] |
|||
* ''Wulfhera odwiedziłem i Wyrmhera<br />tam bardzo często rozbrzmiewał szczęk broni<br />ponieważ wojska Hraedów mieczami ostrymi<br />musiały bronić koło lasów nadwiślańskich<br />starych siedzib ojczystych przed ludami Aetli''. |
|||
** Źródło [[w:Widsith|Widsith]] (wiersz 121) w Źródła skandynawskie i anglosaskie do dziejów Słowiańszczyzny, wyd. i przeł. [[Gerard Labuda]], z serii: „Źródła objaśniające początki państwa polskiego. Źródła nordyckie t. 1”, PWN, Warszawa 1961. |
|||
**Zobacz też [[Goci]], [[Hunowie]], [[Okres wędrówek ludów w Europie]] |
|||
==''Archeologia dorzecza Wisły''== |
|||
* Najstarsze ślady osadnictwa słowiańskiego nad górną i środkową Wisłą, należące do tzw. kultury praskiej, rejestrujemy najwcześniej około przełomu V i VI w. |
|||
** Źródło [[Michał Janusz Parczewski]] Idzie Nowe. Pierwsi Słowianie na ziemiach Polski w Okres Wędrówek Ludów w dorzeczu Odry i Wisły, [[Uniwersytet Warszawski]], Narodowe Centrum Nauki, Warszawa-Szczecin 2017, UW ISBN 978-83-61376-47-7, MNS ISBN 978-83-63365-58-5, s.62 |
|||
** Zobacz też [[Kultura praska]] |
|||
* Warto może jednak wspomnieć o jednym istotnym ustaleniu, stanowiącym całkowite novum. W dużych centrach osadniczych na Kujawach czy nad środkową Prosną zlokalizowano pierwsze materiały wskazujące na kontynuację osadnictwa germańskiego jeszcze w VI, a nawet początkach VII w. Nieliczne społeczności je zamieszkujące musiały zatem nawiązywać kontakty z napływającą ludnością słowiańską. Innymi słowy udało się stwierdzić, iż schyłek starożytności i początki wczesnego średniowiecza na niektórych osadach o charakterze centralnym nakładały się na siebie. To może wyjaśniać przetrwanie miejscowych nazw geograficznych typu Vistula–Wisła. |
|||
** Źródło: [[Aleksander Bursche]] ''Barbarzyńskie tsunami. Okres Wędrówek Ludów w dorzeczu Odry i Wisły'', [[Uniwersytet Warszawski]], Narodowe Centrum Nauki, Warszawa-Szczecin 2017, UW ISBN 978-83-61376-47-7, MNS ISBN 978-83-63365-58-5, s.10 |
|||
** Zobacz też: [[Kujawy]], [[Słowianie]], [[Goci]] |
|||
{{commons|Category:Vistula}} |
|||
Aktualna wersja na dzień 11:28, 3 sie 2020
Wisła – najdłuższa rzeka w Polsce.
- Długa, mokra
wisi, idzie
a jak tak idzie
to jest wysoka
uniesiona
o… na obcasach
„ta ciemna… to ja”
to ona.
- Autor: Miron Białoszewski, Wisła
- Na prawo most, na lewo most, a dołem Wisła płynie.
- Autor: Helena Kołaczkowska
- Opis: tekst piosenki
- Nasza się Wisła ukochana toczy
Przez kraj pszeniczny, polisty, uroczy.- Autor: Antoni Czajkowski, Do Wisły, 1845
- Nieubłagana Wisło, próżno wstrząsasz rogi,
Próżno brzegom gwałt czynisz i hamujesz drogi;
Nalazł fortel król August, jako cię miał pożyć
A ty musisz tę swoję dobrą myśl położyć,
Bo krom wioseł, krom prumów już dziś suchą nogą
Twój grzbiet nieujeżdżony wszyscy deptać mogą.- Autor: Jan Kochanowski, Na most warszewski
- Nie cofnę kijem Wisły.
- Autor: Elektryczne Gitary, Kiler
- O, pławiaczko sarmacka! rzek polskich głowo!
Płyń swym Lachom bogato i na wiek zdrowo!- Autor: Jan Rybińki, Gęśl siedemnasta
- Ogniomistrzu i serc, i słów,
poeto, nie w pieśni troska.
Dzisiaj wiersz – to strzelecki rów,
okrzyk i rozkaz:
Bagnet na broń!
Bagnet na broń!
A gdyby umierać przyszło,
przypomnimy, co rzekł Cambronne,
i powiemy to samo nad Wisłą.- Autor: Władysław Broniewski, Bagnet na broń (1939)
- Płynie Wisła, płynie, po polskiej krainie,
Zobaczyła Kraków, pewnie go nie minie,
Zobaczyła Kraków, wnet go pokochała,
I w dowód miłości wstęgą opasała.- Źródło: utwór Od południa stoi wielka Babia Góra anonimowego autorstwa, prawdopodobnie z pierwszej połowy XIX wieku; słowa niekiedy przypisywane Edmundowi Wasilewskiemu
- Zobacz też: Kraków
- Po szerokim polu modra Wisła płynie,
Pochylone chaty drzemią na dolinie,
Nad wodą zgarbiony stary dąb żylasty,
Kędy bielą płótna wesołe niewiasty.- Autor: Teofil Lenartowicz, Jak to na Mazowszu
- Pokazałem Eisenhowerowi wspaniały widok na Wisłę i dalej, na Pragę, z widoczną w oddali, lśniącą w słońcu kopułą cerkwi. Wyjaśniłem mu, że w czasie powstania ta część miasta znajdowała się początkowo w rękach Armii Krajowej, która dzień w dzień oczekiwała wsparcia ze strony wojsk radzieckich. Podkreślając, że mówi wyłącznie jako żołnierz, generał zauważył: „Co za idealny przyczółek!”. Nawet tak osławiony strateg wojskowy nie mógł widocznie zrozumieć, dlaczego armia radziecka nie przyszła Warszawie z pomocą.
- Autor: Arthur Bliss Lane
- Opis: gdy pokazywał Wisłę, Warszawę odwiedzającemu Polskę gen. Dwightowi Eisenhowerowi, opisywał sytuację w czasie powstania warszawskiego, wrzesień 1945.
- Źródło: Ambasador, opoka.org.pl, 29 grudnia 2008.
- Zobacz też: Armia Krajowa, Praga (Warszawa)
- Wisła obmywa kraj kochany,
Królowa polskich rzek i pani,
I skrapia lasy – łąki – łany,
Aż tonie w morskiej hen otchłani!
- Wisło szara, nie zamieniłbym cię na dumną Tamizę, ani zawrotną Niagarę, ani tajemniczą Zambezi ani magiczny Ganges. Tamte może stokroć piękniejsze, mówiłyby do mnie językiem, którego nie rozumiem.
- Wisło szara, kocham twe brzegi, porosłe krzywą wierzbiną, która przegląda się w twych nurtach, kocham twe piaski i gwiazdy, które kąpią się w twych wodach.
- Autor: Janusz Korczak, Spowiedź motyla, s. 185
- Z tamtej strony Wisły
Kąpała się wrona.
Pan kapitan myślał,
Że to jego żona.- Źródło: piosenka galicyjska z początku XX wieku
- Za Wisłą milczy swołocz znad Wołgi.
- Autor: Zbigniew Jasiński ps. „Rudy”
- Opis: w czasie powstania warszawskiego.
- Źródło: Pieśń o Powstaniu
- Żyję gdzie Gopło Bug Wisła
moja miłość do tych stron
przyrosła jak do krzyża- Autor: Teresa Ferenc, Ojczyzna.
- Zobacz też: Bug, Gopło, Polska