Antoni Heda

Antoni Heda

Antoni Heda (ps. Szary; 1916-2008) – dowódca oddziałów partyzanckich ZWZ i AK, w okresie powojennym formacji niepodległościowych ROAK, DSZ, NIE. Działał głównie na terenie okręgu kieleckiego i radomskiego.

• Nagle doszły do nas wiadomości wręcz przerażające. Otóż ten nierozpoznany oddział pomaszerował na Powiśle za Ostrowiec, do leśnych okolic w Łysowodach. Mając wcześniejsze rozpoznanie, przeprowadził tam aresztowania, głównie wśród robotników leśnych, uchodzących za lewicowych, jakoby z GL. Na tych ludziach (około 17 osób) dokonano mordu, stosując dodatkowe tortury. Z wiadomości, jakie do nas dotarły, wynikało, że był to oddział NSZ z dowódcą – kolaborantem „Tomem” (…). Sztab zaś tego oddziału – jak stwierdzono – przebywał w tym czasie w hotelu w Ostrowcu. Niestety zbrodniarze nie wracali przez nasz teren, gdzie czekaliśmy z zasadzką. Przemaszerowali w biały dzień, przez Skarżysko, a żandarmi i Wehrmacht przez ten czas pochowali się.
  • Źródło: Wspomnienia „Szarego”, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2016, s. 161.
  • Zobacz też: Brygada Świętokrzyska, Hubert Jura

• Najłatwiej było rozbić cele na dole, w kobiecym – jak się okazało – pawilonie. Za chwilę na podwórcu zapanował niesłychany harmider i bieganina. Cały tłumek rozgorączkowanych, nieprzytomnych niewiast, w najróżniejszych, nierzadko nocnych strojach – skupił się dookoła mnie, radując i płacząc na przemian. Niewiele pomagały nasze perswazje, prośby i wreszcie rozkazy, żeby natychmiast się rozpraszały, uciekały w miasto, gdzie która może. Powoli opanowaliśmy sytuację i zabraliśmy się do cel męskich (…) Robota z wysadzaniem cel odbywała się powoli, gdyż trzeba było zachować dużą ostrożność, żeby nie ucierpieli uwalniani (…) Zdarzało się, że znajdującym się w celach naszym kolegom wrzucaliśmy przez okno ładunek, żeby sami od wewnątrz wysadzali zamki w drzwiach.
  • Opis: wspominając rozbicie więzienia UB w Kielcach z 4 na 5 sierpnia 1945 i uwolnienie ponad 350 więźniów.
  • Źródło: 70 rocznica rozbicia więzienia UB w Kielcach, dzieje.pl, 5 sierpnia 2015.

• Ubeckie źródła przyznały się jedynie do 298 wypuszczonych więźniów. Według moich ocen uwolnionych zostało 600–700 osób.
  • Opis: o rozbiciu więzienia UB w Kielcach z 4 na 5 sierpnia 1945.
  • Źródło: 100. rocznica urodzin Antoniego Hedy-Szarego, dzieje.pl, 11 października 2016.

O Antonim Hedzie

• Ojciec był bardzo wymagający, sprawiedliwy, ale kochał młodzież. Ojciec był bardzo zajęty swoimi żołnierzami oraz kultywowaniem tradycji.
  • Autor: Teresa Heda-Snopkiewicz, córka Antoniego Hedy.
  • Źródło: Antoni Heda „Szary” patronem szkoły w Kunowie , radio.kielce.pl, 4 października 2018.

• Swoim losem, życiem, charakterem i postawą, szczególnie wobec Ojczyzny i swoich podkomendnych, był absolutnym wzorem.
  • Autor: Jarosław Rusiecki, szef senackiej Komisji Obrony Narodowej.
  • Źródło: Antoni Heda „Szary” patronem szkoły w Kunowie , radio.kielce.pl, 4 października 2018.