Fiodor Dostojewski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikicytatów, wolnej kolekcji cytatów
Usunięta treść Dodana treść
m red., dr zmiana
Linia 26: Linia 26:


* Napawanie się swoją władzą.
* Napawanie się swoją władzą.
** ''Administratywnyj wostorg.'' (ros.)
** ''Административный восторг.'' (ros.)
** Źródło: cz. 1 (2, 4)
** Źródło: cz. 1 (2, 4)


Linia 148: Linia 148:


* Człowiek z podziemia.
* Człowiek z podziemia.
** ''Czełowiek iz podpolija.'' (ros.)
** ''Человек из подполья.'' (ros.)
** Źródło: ''Notatki z podziemia'' (ros. ''Zápiski iz podpolija'', 1864)
** Źródło: ''Notatki z podziemia'' (ros. ''Записки из подполья'', 1864)


* Czyż nie odczuwam? Owszem. Im więcej piję, tym więcej odczuwam. Właśnie dlatego piję, że w trunku tym szukam współczucia i serca. Nie wesela szukam, lecz jedynie boleści… Piję, albowiem pragnę dotkliwiej cierpieć!
* Czyż nie odczuwam? Owszem. Im więcej piję, tym więcej odczuwam. Właśnie dlatego piję, że w trunku tym szukam współczucia i serca. Nie wesela szukam, lecz jedynie boleści… Piję, albowiem pragnę dotkliwiej cierpieć!
Linia 183: Linia 183:


* Mądrość, która kieruje się despotyzmem wobec jednostki, jest głupotą.
* Mądrość, która kieruje się despotyzmem wobec jednostki, jest głupotą.
** Źródło: Przemysław Słowiński, ''Dyktatorzy i ich kobiety. Seks, władza i pieniądze'', Wydawnictwo Videograf, Chorzów, 2013, ISBN 978-83-7835-132-0, s. 5.
** Źródło: Przemysław Słowiński, ''Dyktatorzy i ich kobiety. Seks, władza i pieniądze'', Wydawnictwo Videograf, Chorzów 2013, ISBN 9788378351320, s. 5.


* Można popełnić podłość, nie będąc łajdakiem.
* Można popełnić podłość, nie będąc łajdakiem.

Wersja z 18:47, 19 kwi 2015

Fiodor Dostojewski, 1872

Fiodor Dostojewski (1821–1881) – rosyjski pisarz.

Białe noce

  • Bywają marzyciele, którzy obchodzą rocznice pojawienia się ich fantastycznych wizji.
  • Mój Boże! Cała chwila rozkoszy! Czyż to mało choćby na całe życie człowiecze?

Biesy

  • Bóg jest niezbędny, a więc dlatego powinien istnieć.
    • Źródło: cz. 3 (6,2)
  • Człowiek jest nieszczęśliwy tylko dlatego, że nie wie, iż może być szczęśliwy.
    • Źródło: cz. 2 (1, 5)
  • Czyż jednak w największej nawet izolacji wolni jesteśmy od działania praw natury?
    • Źródło: cz. 3 (1,1)
  • – Jeżeli moje brzemię nie ciąży mi, to dlatego, że mam taki charakter, a jeżeli panu bardziej ciąży – to też charakter. Nie ma co tak bardzo się tego wstydzić. Najwyżej trochę.
    – Wiem, że mam nędzny charakter, lecz nie udaję siłacza.
    – I niech pan nie udaje. Pan nie jest siłaczem.
  • Może jestem nikczemnikiem, ale nie socjalistą!
    • Źródło: cz. 2 (8, 1)
  • Najpierw urządźcie tak wszystko, by każdy człowiek był potrzebny, a dopiero potem go płódźcie.
    • Źródło: cz. 3 (5,6)
  • Napawanie się swoją władzą.
    • Административный восторг. (ros.)
    • Źródło: cz. 1 (2, 4)
  • Niech mi pan powie, proszę – szepnął mi pewnego razu do ucha Stiepan Trofimowicz – dlaczego wszyscy owi zajadli socjaliści i komuniści są zarazem tak straszliwymi kutwami, jakby wręcz byli opętani żądzą zbicia pieniędzy, przy czym im bardziej ktoś jest zatwardziałym socjalistą, tym silniej przejawia się u niego instynkt posiadacza?…
    • Źródło: cz. 1 (2, 8)
  • Pragnąc więc prawdzie nadać cechy prawdopodobieństwa, trzeba koniecznie zabarwić ją nieco kłamstwem. Ludzie od początku świata tak właśnie postępują.
    • Źródło: cz. 2 (1, 2)
  • (…) ścinanie głów jest znacznie łatwiejsze niż wyciosywanie zrębów nowej idei!
    • Źródło: cz. 2 (1, 2)
  • (…) trzeba wiedzieć, że nic tak nie raduje Rosjanina, jak wszelakie publiczne skandale i rozmaite tłumne rozróby.
    • Źródło: cz. 3 (1,1)
  • Wiosła z drzewa klonowego… Żagle z płótna jedwabnego…
  • (…) życie ludzkie dzieli się na dwie połowy. Druga upływa wyłącznie pod znakiem przyzwyczajeń, jakie nagromadziły się w pierwszej.
    • Źródło: cz. 2 (2, 2)

Bracia Karamazow

  • Bóg dał kobiecie histerię w łaskawości swojej.
  • Bywają chwile, kiedy ludzie kochają zbrodnie.
    • Postać: Alosza Karamazow
  • Daj młodemu człowiekowi mapę nieba, a odda ci ją jutro… poprawioną.
  • Jeżeli nie ma Boga, to wszystko jest dozwolone.
    • Postać: Iwan Karamazow
  • Ludzie uważają tę całą komedię za coś poważnego, nawet mimo swej niezaprzeczonej mądrości. To stanowi ich tragedię. No i cierpią, oczywiście, lecz… bądź co bądź żyją za to, żyją realnie, nie fantazjują, bo cierpienie to właśnie życie.
  • Mój ideał to pójść do cerkwi i postawić w pokorze świeczkę, jak Boga kocham, naprawdę. Wtedy nastąpi kres moich cierpień.
    • Postać: Diabeł
  • Nie bójcie się życia, jak dobrze jest żyć, robiąc coś słusznego i sprawiedliwego.
  • Nie jestem przeciwny Chrystusowi. Uważam, że była to nader humanitarna jednostka i gdyby żył w naszych czasach niewątpliwie przystąpiłby do rewolucjonistów.
  • Nie ma troski nieprzerwanej i bardziej męczącej człowieka, gdy stanie się swobodnym, jak znaleźć sobie tego, komu pokłon odda.
  • O, mój bracie, przebacz mi, jak mogłem być taki podły, bierz ziemię, co mi po ziemi, proszę cię tylko o miłość.
  • Szeroki jest człowiek, zbyt szeroki. Ja bym go zwęził.
    • Opis: ze „Spowiedzi gorącego serca” Mitieńki Karamazowa.
  • Wielu ludzi nie wierzy w Boga, ale w diabła wierzy.
    • Postać: Diabeł
  • Za mało Bóg czasu dał, na dzień tylko dwadzieścia cztery godziny wyznaczył, tak że nie ma nieraz czasu i na wyspanie się, a cóż dopiero na pokutę.
  • Za wielki zakres dany jest człowiekowi! Szatan jeden wie, dlaczego to, co rozum obrzuca pogardą, przedstawia się w sercu jako rozkosz i piękno najwyższe. Czy jest piękno w Sodomie? O, wierz mi, że jest i to dla ogromnej większości ludzi. Piękną jest walka szatana z Bogiem, gdy polem bitwy są serca nasze.

Gracz

  • Ciekawe i zabawne, ile niekiedy może wyrazić spojrzenie człowieka wstydliwego i chorobliwie powściągliwego, który się zakocha i to właśnie wówczas, gdy ów człowiek wolałby się raczej zapaść w ziemię niż cokolwiek wyrazić słowem lub spojrzeniem.
  • Człowiek jest z natury despotą i lubi być dręczycielem.
  • Czym jestem dzisiaj? Zerem. Czym mogę być jutro? Jutro mogę zmartwychwstać i na nowo zacząć żyć! Mogę odnaleźć w sobie człowieka, dopóki ten jeszcze nie zginął!
  • Jutro, jutro wszystko się skończy!
  • Może po doznaniu tylu wrażeń dusza przestaje się nimi nasycać, tylko rozdrażnia się i żąda wrażeń coraz mocniejszych, aż do zupełnego wyczerpania.
  • Rzeczywiście człowiek lubi widzieć swojego najlepszego przyjaciela w poniżeniu wobec siebie; na poniżeniu przeważnie przyjaźń się opiera; i to jest stara prawda, znana wszystkim rozumnym ludziom.
  • – Tam jest wieś… tam napijemy się herbaty… – ciągnął dalej generał już z zupełną rozpaczą.
    – Będziemy pili mleko na świeżej trawie – dodał de Grieux ze zwierzęcą wściekłością. (…)
    – A idźże sobie z tym mlekiem! Żłop sobie sam, a mnie od mleka brzuch boli.

Idiota

 Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Idiota (powieść).
  • Delikatność i godność wypływa z głębi serca, a nie z lekcji tańca.
  • Lepiej być nieszczęśliwym i wiedzieć, niż być szczęśliwym i żyć w nieświadomości.
  • Moje słowa nie odpowiadają moim myślom, a to poniża moje myśli.
  • Obawiałem się tego, ale nie myślałem o Tym.
  • W naszym stuleciu wszyscy są poszukiwaczami przygód.

Zapiski z martwego domu

  • Człowiek, który się dobrze śmieje, jest dobrym człowiekiem.
  • Tu otwierał się inny, odrębny świat, do niczego niepodobny; tu panowały inne, odrębne prawa, inne obyczaje, inne nawyki i odruchy; tu trwał martwy za życia dom, a w nim życie jak nigdzie i ludzie niezwykli.

Zbrodnia i kara

 Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Zbrodnia i kara.
  • Cierpienie i ból nieodłącznie towarzyszą szerokim horyzontom myślowym i głęboko współczującemu sercu.
  • Człowiek jest podły, do wszystkiego przywyka.
  • Jeśli czekać, aż wszyscy zmądrzeją, za długo to potrwa.

Inne

  • Anioł nigdy nie upada. Diabeł upada tak nisko, że nigdy się nie podniesie. Człowiek upada i powstaje.
  • Bez cierpienia nie zrozumie się szczęścia.
  • Błędy to droga do prawdy.
  • Boga nie ma – jest tylko sumienie.
  • Biblia należy do wszystkich – zarówno do ateistów, jak i do ludzi wierzących. To księga całej ludzkości.
  • Być bohaterem przez minutę, godzinę jest o wiele łatwiej niż znosić trud codzienny w cichym heroizmie.
  • Bywają minuty, gdy się w świadomości przeżywa znacznie więcej niż przez całe lata.
  • Co to jest wierność kobiety? Jest to obawa przed utratą zdobytej pozycji.
  • Człowiek może znieść bardzo dużo, lecz popełnia błąd sądząc, że potrafi znieść wszystko.
  • Człowiek z podziemia.
    • Человек из подполья. (ros.)
    • Źródło: Notatki z podziemia (ros. Записки из подполья, 1864)
  • Czyż nie odczuwam? Owszem. Im więcej piję, tym więcej odczuwam. Właśnie dlatego piję, że w trunku tym szukam współczucia i serca. Nie wesela szukam, lecz jedynie boleści… Piję, albowiem pragnę dotkliwiej cierpieć!
  • Dlaczego ludzie potrafią lepiej umierać niż żyć? Dlatego, że żyć trzeba długo, a umrzeć można prędko.
  • Dziwić się wszystkiemu jest oczywiście rzeczą niemądrą; nie dziwić się jest o wiele przystojniej i nie wiem dlaczego, ale uznane to jest za dobry ton. Lecz wątpię, by tak było istotnie. Moim zdaniem niczemu się nie dziwić jest o wiele niemądrzej niż dziwić się wszystkiemu. Poza tym: niczemu się nie dziwić jest to prawie to samo, co nic nie szanować. A człowiek niemądry nic nie szanuje.
    • Źródło: Bobok (przeł. Kazimierz Truchanowski)
  • Im wznioślejsza miłość, tym więcej w niej ambicji.
  • Jak można przechodzić koło drzewa i nie być szczęśliwym, że się je widzi? Rozmawiać z człowiekiem i nie być szczęśliwym, że się go kocha?
  • Jak przyjemnie jest powiedzieć człowiekowi coś miłego.
  • Jakże wielką radość ma matka, kiedy widzi pierwszy uśmiech swojego dziecka. Taką samą radość odczuwa zawsze Bóg, kiedy widzi z wysokości nieba grzesznika, który zaczyna modlić się do niego całym sercem.
  • Jedynie wierząc we własną nieśmiertelność, człowiek może uchwycić prawdziwe znaczenie swojego istnienia tu na ziemi.
  • Jedyna wolność to zwyciężyć siebie.
    • Źródło: Wielka księga mądrości, wybór Jacek i Tomasz Ilga
  • Kobieta jest z natury zła, jej egoizm zwycięża bowiem miłość.
  • Kogo Bóg darzy wielką miłością, w kim pokłada wielkie nadzieje, na tego zsyła wielkie cierpienie, doświadcza go nieszczęściem.
  • Kto kocha ludzi, kocha też ich radości. Bez radości nie można żyć.
  • Kto pragnie ujrzeć twarzą w twarz żywego Boga, niech nie szuka Go na pustym fundamencie własnych myśli, lecz w miłości braterskiej.
  • Ludzie nawet się nie domyślają, jak sobie szpecą krajobrazy.
    • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.
  • Mądrość, która kieruje się despotyzmem wobec jednostki, jest głupotą.
    • Źródło: Przemysław Słowiński, Dyktatorzy i ich kobiety. Seks, władza i pieniądze, Wydawnictwo Videograf, Chorzów 2013, ISBN 9788378351320, s. 5.
  • Można popełnić podłość, nie będąc łajdakiem.
  • Na czym polega wolność? Czy na tym, aby oddawać się wszystkim możliwym namiętnościom, czy też na tym, aby panować nad sobą i nad swoimi popędami?
  • Najstraszniejsza ze wszystkiego jest świadomość niespełnionej miłości – na tym polega piekło.
  • Na trupach i gruzach wojny i rewolucji światowej pozostaną tylko żydzi i ich złote miliardy.
  • Nauka nie daje satysfakcji moralnej, albowiem nie udziela odpowiedzi na podstawowe pytania.
  • Nawet jeśliby mi ktoś udowodnił, że prawda jest poza Chrystusem, wolałbym raczej pozostać z Chrystusem niż z prawdą.
  • Nawet miłość grzeszna jest miłością Boga – rozpusta rozłącza.
  • Nie cuda bowiem skłaniają realistę do wiary. Prawdziwy realista, który nie wierzy, zawsze znajdzie w sobie moc i zdolność przeczenia cudom i choćby nawet stanął przed niewątpliwym faktem, raczej nie dałby wiary własnym zmysłom, niżby miał uznać możliwość cudu.
    • Źródło: Marta Żurawiecka, Z księdzem Twardowskim 2014, Wyd. Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, Sandomierz 2013, s. 96.
    • Zobacz też: cud, realista
  • Nie ma na świecie nic trudniejszego nad szczerość i nic łatwiejszego nad pochlebstwo.
  • Nie ma rzeczy bardziej niewiarygodnej od rzeczywistości.
  • Niekiedy spotykamy ludzi zupełnie nam obcych, którymi zaczynamy się interesować od pierwszego wejrzenia, jakoś raptownie, znienacka, zanim choć słowem się do nich odezwiemy.
  • Niezbadane są drogi, na których Bóg odnajduje człowieka.
  • Plotka jest zawsze smakowita.
  • Podstawową siłą pedagogiczną jest dom rodzinny.
  • Pokorna miłość ma taką moc, że nic się jej oprzeć nie może.
  • Prawdziwa sztuka jest zawsze współczesna.
  • Realizm ograniczony końcem własnego nosa jest niebezpieczniejszy od najbardziej szalonej fantazji, ponieważ jest ślepy.
  • Silna miłość do człowieka słabego bywa nieraz potężniejsza i bardziej męcząca niż wzajemne uczucie dwóch równych siebie charakterów, ponieważ mimo woli bierze się odpowiedzialność za słabszego.
  • Sprawiedliwej sprawy nie zrujnuje kilka błędów.
  • Szczęście nie polega na szczęściu, lecz na jego osiąganiu.
  • Świat pełen jest drogich nieobecnych.
  • Taniec to nieme wyznanie miłosne.
  • Ukorz się, dumny człowieku, i przede wszystkim złam swoją dumę.
  • W logice tkwi zawsze pierwiastek nudy.
  • Wieczny śmiech jest jałowy.
  • Wolnością ludzi zawładnie ten, kto zapanuje nad ich sumieniami.
  • Za moje poglądy nie dają nagród.
    • Źródło: Wielka księga gier, łamigłówek i humoru 2002, Wydawnictwo Reader’s Digest, red. naczelna: Adelsa Atelier Tourisme, Paryż 2000; red. naczelny polskiej wersji: Jacek Fronczak, Warszawa 2001, tłum. Magdalena Rodak.
  • Zły to znak, kiedy ludzie przestają rozumieć ironię, alegorię, żart.
  • Życie to raj, do którego klucze są w naszych rękach.

O Fiodorze Dostojewskim

  • Dostojewski – genialna rura kanalizacyjna duszy rosyjskiej. Wszystko tam ściekło. Takiej oczyszczającej psychoanalizy nie przeszedł żaden naród.