Juliusz Słowacki

Juliusz Słowacki

Juliusz Słowacki (1809–1849), poeta tworzący w epoce romantyzmu, jeden z trzech polskich wieszczów narodowych.

Kordian

• Ze szczytu piramidy – co znaczy: z dzwonnicy,
  Ze szczytu tych piramid sto wieków was widzi.

• Idę wśród ludzi jak przez las jesienny...

• Otom ja sam, jak drzewo zwarzone od kiści,
  Sto we mnie żądz, sto uczuć, sto uwiędłych liści.

• Trzeba mi nowych skrzydeł, nowych dróg potrzeba.

• Jam jest posąg człowieka na posągu świata.

• Wierzcie mi! wierzcie, ludzie! jam jest wielki, mocny.
  Jedyną słabość zamknę w sercu tajemniczym,
  Robak smutku mnie gryzie... tak, że mówiąc z wami,
  Chciałbym przestać... i usiąść, i zalać się łzami.

• Próżno myśl geniuszu świat cały pozłaca,
  Na każdym szczeblu życia rzeczywistość czeka.

• Ziemia to plama
  Na nieskończoności błękicie
  A Bóg zetrze ją palcem lub wleje w nią życie
  Jak w posąg gliniany Adama.

Beniowski

 Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Beniowski.

• Biada, kto daje ojczyźnie pół duszy,
  A drugie tu pół dla szczęścia zachowa.
  • Pieśń III, wiersz 721–722

• Jeżeli gryzę co – to sercem gryzę.
  • Pieśń II, wiersz 744

• Strofa być winna taktem, nie wędzidłem.
  • Pieśń V, wiersz 140

Inne cytaty

• Co nam zdrady! – Jest u nas kolumna w Warszawie.
  • Źródło: Uspokojenie, 1845 rok

• Długo po świecie, pielgrzym tajemniczy,
  Chodziłem farby zbierając do dzieła

• Dosyć jest ludzi strzegących mizernych swoich pozycji i dumy własnej, i czci światowej... i fałszów... ale muszą być i tacy, co zapomną o sobie - a wtenczas będą silni i niepokonani
  • Źródło: list z 1843 roku

• Kobieta rodzi się gwiazdom podległa i kwiatom.
  • Zobacz też: kobieta

• Kto się śmieje, zawsze płaczących zwycięża.

• Lecz zaklinam – niech żywi nie tracą nadziei
  I przed narodem niosą oświaty kaganiec;
  A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei,
  Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec!
  • Źródło: Testament mój

• Nie czas żałować róż, gdy płoną lasy.
  • Źródło: Lilla Weneda (prolog), 1840

• O Boże! Daj mi sławę choć po śmierci, a za to niech będę najnieszczęśliwszym, pogardzanym i nie poznanym w moim życiu.

• Pomiędzy nami lata biały gołąb smutku.
  • Źródło: Rozłączenie, (20 lipca 1835, nad jeziorem Leman)

• Ale ty próżno będziesz krajobrazy tworzyć,
  Osrebrzać je księżycem - i promienić świtem.
  Nie wiesz, że trzeba niebo zwalić, i położyć
  Pod oknami, i nazwać jeziora błękitem.
  • Źródło: Rozłączenie, (20 lipca 1835, nad jeziorem Leman)

• Pośród niesnasków Pan Bóg uderza
  W ogromny dzwon.
  Dla Słowiańskiego oto Papieża
  Otwarty tron.
  
  • Źródło: Pośród niesnasków Pan Bóg uderza... 1848

• Sęp ci wyjada nie serce – lecz mózgi.
  • Źródło: Grób Agamemnona, 1839

• Słowa dziecka to staremu kwiaty.
  • Zobacz też: dziecko

• Szli krzycząc: "Polska! Polska" [...]
  Wtem Bóg z Mojżeszowego pokazał się krzaka,
  Spojrzał na te krzyczące i zapytał: "Jaka?"
  • Zobacz też: Polska

• Wolność ducha zachować pragnę, pod żaden indywidualny wpływ nie poddam się i póty będę trwał samotnie, dopóki nie uczuję, że całe Koło [Towiańskiego] jest mi bratnie, że razem ze mną chce czystej wiary, prawdy i tylko postępu Sprawy. W nieomylność bowiem Koła nie wierzę i formom przepisanym przezeń dla ducha nie dam się strupić.
  • Opis: list napisany po wystąpieniu z Koła Towiańskiego

• Żem był jak pielgrzym, co się w drodze trudzi
  Przy blaskach gromu.
  • Źródło: hymn Smutno mi, Boże!, 1839

Cytaty o Juliuszu Słowackim

• Bramy przepastne śmierci dla niektórych ludzi nie istnieją. Świadczą o prawdzie wielkości takiej, że prawa wielkości są inne, niż prawa małości.
  • Autor: Józef Piłsudski
  • Opis: fragment z przemówienia Marszałka wygłoszonego z okazji sprowadzenia do Polski prochów Słowackiego.

• Dlaczego Słowacki wzbudza w nas zachwyt i miłość? (...) Dlatego, panowie, że Słowacki wielkim poetą był!
  • Autor: Witold Gombrowicz, Ferdydurke, II, 1938
  • Znaczenie: szkoła uczy frazesów i sloganów, zamiast nauczyć samodzielnego myślenia.

• Heroicznemu maksymalizmowi etycznemu towarzyszy idea przekraczania człowieczeństwa ku duchowi – jest to nie tylko możliwe, ale konieczne i nieuniknione. To jest ton wysiłku duchowej przemiany, który Piłsudski odnalazł u Słowackiego i który go już nigdy nie opuścił.
  • Źródło: Płacz generała – eseje o wojnie
  • Autorka: Maria Janion

• Motyw przeanielenia u Czapskiego powraca raz po raz w rozmaitych uwikłaniach. W najbardziej może rozbudowanej postaci w eseju – wspomnieniu "It is our custom" z 1951 roku. Tu omawia Czapski przypadek "polskiej uczonej działaczki i patriotki, wychowanej we Wiedniu, w zaustriaczonej rodzinie, z matki Niemki. Wyznała mi kiedyś, że mając 12 lat przeczytała Testament Słowackiego. Od tej chwili – pamięta to doskonale – stała się Polką bezpowrotnie i na zawsze". Główną atrakcją polskości – i to Czapski z wielkim naciskiem podkreśla – ma być właśnie stała obecność dążenia do przemiany duchowej. Drugi przypadek fatalnej siły wiersza Słowackiego staje się właściwie osnową wspomnianego szkicu. Amerykański przyjaciel Czapskiego, Arthur (którego rodzice przybyli z Polski, a on sam zna polski dość słabo), z uwagą i zachwytem czyta i tłumaczy utwór:
  I ten wiersz ostatni, który zna w Polsce każde dziecko
  lecz po śmierci was będzie gniotła niewidzialna,
  aż was zjadaczy chleba w aniołów przerobi
  ... you, eaters of bread, as to raise you into – angels.
  Więc to jest wasza polska filozofia? – mówi Arthur – ona jest bardzo mistyczna. To wy nie musicie jej tracić nigdy. żaden inteligent nie ma prawa jej tracić.
  • Źródło: Płacz generała – eseje o wojnie
  • Autorka: Maria Janion
  • Zobacz też: Testament mój, Józef Czapski

• W imieniu Rządu Rzeczypospolitej polecam Panom odnieść trumnę Juliusza Słowackiego do krypty królewskiej, bo królom był równy.
  • Autor: Józef Piłsudski
  • Opis: fragment z przemówienia Marszałka wygłoszonego z okazji sprowadzenia do Polski prochów Słowackiego

Zobacz też

• Ksiądz Marek
• Testament mój