Człowiek z żelaza

Jerzy Radziwiłowicz,
odtwórca roli Maćka Tomczyka

Człowiek z żelaza – polski film fabularny z roku 1981 w reżyserii Andrzeja Wajdy, nominowany do Oscara; scenariusz napisał Aleksander Ścibor-Rylski.

• Bezpieka pozwoliła wam zacząć i bezpieka to skończy! Robotników do tego nie mieszajcie! Pójdą, pójdą, jak będzie czas.
  • Postać: Mateusz Birkut
  • Opis: sprzeciwiając się Dzidkowi i swemu synowi Maciejowi, którzy chcą przyłączyć się do buntu robotników

• Jak siedzisz w gnoju po szyję to się nie szarp, bo się całkiem utopisz!
  • Postać: wiceprezes Radiokomitetu
  • Opis: do Winkla

• Jest jeden podstawowy aksjomat: że my władzą dzielić się nie będziemy!
  • Postać: Badecki

• Niech ma nas w swojej opiece Bóg.
  • Opis: jedno z haseł strajkujących robotników wymalowane na murze w stoczni

• Proszę pana, niech pan powie, co ten Gierek... a ja mu tak ufałam... wie pan, taki mi się wydawał, taki mężczyzna, taki spokojny, rosły taki, no może z tego coś będzie, a tu widzi pan - niedoinformowany był! Tak...
  • Postać: matka Hulewicz

• Przecież wiedzieli, że klasa robotnicza to nie jest osiemnasty wiek - ciemnota, co się umi tylko podpisać, a może tego... Ludzie przeważnie wszystko po technikach, porobili wieczorowe, zaoczne... Ludzie są wykształceni, a w takiej ciemności, w takim otępieniu chcą ludzi trzymać?
  • Postać: jedna ze strajkujących robotnic

• To się powinno puszczać w kółko i w kółko robotnikom w całej Polsce, żeby już nie mieli złudzeń!
  • Postać: Dzidek
  • Opis: o materiałach z poprzednich lat, na których widać, jak władza obchodzi się ze strajkującymi

• Tylko odpowiedzialny dialog może doprowdzić do przezwyciężenia impasu i do podjęcia pracy przez strajkujących. Spośród politycznych środków naszego działania ten staje się obecnie najważniejszym i może się okazać najbardziej skuteczny.
  • Postać: prezenter telewizyjny

• Wiesz, czego ja chcę? Żeby moje dzieci nie były sierotami! Chcę żyć normalnie, spokojnie pracować. Chodźby i harować - ale żyć jak długo się da. A wy nie myślcie, że to buntowanie coś zmieni!
  • Postać: stoczniowiec (grany przez Adama Ferencego)
  • Opis: wyrażając sprzeciw wobec zaangażowania w opozycję

Dialogi

Maciek Tomczyk: A jaki sens ma studiowanie? Dla mnie żadnego w tej chwili... No co, zostanę inżynierem – będzie mi gorzej.

Dzidek: Bzdura. Dlaczego ma ci być gorzej?

Maciek Tomczyk: Bo będę miał więcej do stracenia.

Dzidek: Rozumiem. Rozumiem. Chcesz się umartwiać.

Maciek Tomczyk: Nie. Chcę być wolny.

• Zobacz też: edukacja, wolność

---

Dzidek: Przepraszam, to znaczy, że Maciek... on jest naprawdę chory?

Lekarz psychiatra: Z punktu widzenia psychiatrii współczesnej panu Tomczykowi nic nie dolega, a przynajmniej nie więcej niż 30 milionom pozostałych obywateli w PRL, ale ma kłopoty z wątrobą i z sercem.

• Zobacz też: psychiatra