Rewolucja francuska: Różnice pomiędzy wersjami

* Sama idea rewolucji była nie do stłumienia, nawet tam, gdzie tłumiono poszczególne przejawy ruchu rewolucyjnego. Przed rokiem 1789 większość Europejczyków miała raczej statyczne poglądy, jeśli idzie o ład polityczny i społeczny: przemiana mogła być w najlepszym przypadku ograniczona i stopniowa. Po roku 1789 wszyscy już wiedzieli, że świat da się wywrócić do góry nogami, że zdeterminowani ludzie potrafią zmobilizować siły społeczne i mechanizmy psychologiczne ukryte pod powierzchnią najbardziej nawet spokojnego społeczeństwa. Ta świadomość stała się zaczątkiem szeroko zakrojonej paniki elit oraz – tu i ówdzie – źródłem nadziei.

** Autor: [[Norman Davies]], ''Europa'', przeł. Elżbieta Tabakowska, s. 762.

 

* Wbrew argumentom wysuwanym przez świetnych nieraz pisarzy nie zamierzam przyłączać się do obozu przeciwników Wielkiej Rewolucji. Usiłuję tylko od tego, co w niej było naprawdę wielkie, oddzielić straszne skutki zarozumiałej tępoty, przystrojonej w kostium wizjonerstwa.

* Z punktu widzenia pisarza rewolucja francuska została skomponowana jak świetne dzieło literackie – z wyrazistymi postaciami i konfliktami, zwrotami akcji i wielkimi monologami. (…) Częściowo to zresztą może wynikać z tego, że wszyscy uczestnicy tego dramatu byli rozmiłowani w kulturze starożytnej Grecji. Nawet jeśli nie mówili tego wprost, swoje wyobrażenie o tym, czym jest monarchia, a czym republika, czerpali ze świata antyku. To następny paradoks, który staram się pokazać w swojej powieści – rewolucjoniści przedstawiali siebie jako „partię przyszłości”, ale byli zapatrzeni w przeszłość. Poza tym to jednak po prostu jest punkt zwrotny w dziejach Europy. Nie można tego powiedzieć o pozostałych rewolucjach, (…). Rewolucja francuska i związany z nią okres wojen napoleońskich zmieniły losy całego kontynentu. Wszystkie późniejsze rewolucje w taki czy inny sposób nawiązywały do francuskiej.

** Autor: [[Andrew Miller]], brytyjski powieściopisarz

 

'''Zobacz też:'''