Henry David Thoreau: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
lit. |
|||
Linia 26: | Linia 26: | ||
*Wszelkie rządy mogą służyć za przykład, jak łatwo można ludzi naciągać, jak łatwo nawet ludzie sami siebie nabierają mając na uwadze własne korzyści. |
*Wszelkie rządy mogą służyć za przykład, jak łatwo można ludzi naciągać, jak łatwo nawet ludzie sami siebie nabierają mając na uwadze własne korzyści. |
||
*Zazwyczaj większość rządów jest niewygodna. |
*Zazwyczaj większość rządów jest niewygodna. |
||
Pamiętaj, iż wszelki wkład do Wikicytatów jest udostępniany na zasadach GNU Free Documentation License. Jeśli nie chcesz, żeby Twój tekst był dowolnie zmieniany przez każdego i rozpowszechniany bez ograniczeń, nie umieszczaj go tutaj. Wciskając "Zapisz" oświadczasz, że ten tekst jest Twoim dziełem lub pochodzi z materiałów dostępnych na zasadach public domain, licencji GNU FDL lub innej zgodnej z nimi licencji. |
|||
== [[Patriotyzm]] == |
== [[Patriotyzm]] == |
||
Wersja z 21:53, 18 lis 2006
Henry David Thoreau (1817-1862), amerykański pisarz i filozof, teoretyk i praktyk obywatelskiego nieposłuszeństwa.
Państwo / władza
- Czy obywatel powinien – choćby tylko na chwilę, choćby w najmniejszym stopniu – podporządkowywać swoje sumienie prawodawcy?; po co w takim razie każdy człowiek ma sumienie?
- Funkcjonariusze państwowi w większości przypadków nie kierują się ani rozsądkiem, ani pobudkami moralnymi; sami siebie traktują jak drewno, ziemię i kamienie; a przecież ludzi drewnianych można by po prostu ciosać z pnia i też spełnialiby te same funkcje, co owi obywatele, wzbudzający nie większy szacunek niż kukły czy sterta śmieci.
- Jeżeli rządowa machina wymaga od Ciebie abyś był pośrednikiem niesprawiedliwości wobec innych, wtedy, powiadam Ci, złam prawo.
- Mniej kosztuje mnie, pod każdym względem, narażanie się na karę za nieposłuszeństwo rządowi, aniżeli kosztowałoby mnie posłuszeństwo; gdybym je okazał, czułbym się tak, jak gdybym stracił na wartości.
- Nade wszystko powinniśmy być ludźmi, dopiero zaś potem obywatelami.
- Najlepszy jest taki rząd, który w ogóle nie rządzi.
- Należy kultywować szacunek dla sprawiedliwości, a nie dla prawa.
- Osiągnęlibyśmy jeszcze trochę więcej, gdyby rząd nie wchodził nam czasami w drogę.
- Państwo nigdy celowo nie staje twarzą w twarz z ludzkim umysłem – ani z intelektem, ani z moralnością – ale tylko z ciałem i zmysłami; nie jest uzbrojone w rozum, ani w uczciwość wyższego rzędu, lecz w większą siłę fizyczną.
- Państwo to głupkowata instytucja, bojaźliwa niczym kobieta ze swoimi srebrnymi łyżkami, i że nie potrafi odróżnić przyjaciół od wrogów; straciłem zatem dla niego resztki szacunku i tylko się nad nim litowałem.
- Prawo nigdy w najmniejszym stopniu nie wpływało na to, że ludzie stawali się bardziej sprawiedliwi.
- Rząd jest tylko organem wybranym przez naród, aby wypełniał jego wolę; zanim jednak naród zdąży go w swych celach wykorzystać, organ ten dokonuje nadużyć i ulega deprawacji.
- Rząd nigdy sam nie popierał żadnych przedsięwzięć inaczej, jak tylko przez ochocze usunięcie się im z drogi; nie on zapewnia wolność, nie on daje wykształcenie – wszystko czego dokonaliśmy, dokonaliśmy dzięki cechom charakteru właściwym Amerykanom.
- Rząd to w najlepszym wypadku jedynie wygodny kompromis.
- W takim państwie, w którym rząd niesprawiedliwie więzi ludzi, jedynym miejscem odpowiednim dla sprawiedliwego człowieka jest więzienie.
- Wielu obywateli ofiarowując swoje ciało państwu służy mu nade wszystko jako maszyny, a nie jako ludzie; mam tu na myśli stałą armię, milicję, strażników więziennych, posterunkowych i tym podobnych.
- Większość zaś ustawodawców, polityków, prawników, ministrów i naczelników urzędów służy państwu głównie głowami; a ponieważ rzadko kiedy kierują się pobudkami moralnymi, mogliby równie dobrze służyć szatanowi nie mając tego zamiaru, jak i Bogu.
- Wszelkie powiązania z rządem są hańbiące.
- Wszelkie rządy mogą służyć za przykład, jak łatwo można ludzi naciągać, jak łatwo nawet ludzie sami siebie nabierają mając na uwadze własne korzyści.
- Zazwyczaj większość rządów jest niewygodna.
Pamiętaj, iż wszelki wkład do Wikicytatów jest udostępniany na zasadach GNU Free Documentation License. Jeśli nie chcesz, żeby Twój tekst był dowolnie zmieniany przez każdego i rozpowszechniany bez ograniczeń, nie umieszczaj go tutaj. Wciskając "Zapisz" oświadczasz, że ten tekst jest Twoim dziełem lub pochodzi z materiałów dostępnych na zasadach public domain, licencji GNU FDL lub innej zgodnej z nimi licencji.
Patriotyzm
- Każdy myślący człowiek powtórzy z pewnością za Duchem Lodina:
Ze swoich wysokości spoglądam na narody, One na moich oczach w popiół się zmieniają; Ciche moje mieszkanie wśród obłoków, Miłe są wielkie pola, gdzie zażywam spokoju. [James Macpherson (1736-1796) Carricatura]
- Narody! czym są narody? Tatarzy i Hunowie, i Chińczycy! Roją się jak owady! Na próżno historyk stara się je uwiecznić; tylko z braku człowieka istnieje tak wiele ludzi.
- Świat zaludniają jednostki.
Kapitalizm
- Celem pracującego nie powinno być zarabianie na życie czy też otrzymanie "dobrej pracy", ale dobre wykonywanie danej roboty.
- Człowiek ma czas tylko na to, aby być maszyną.
- Istnieją ludzie biedni, którym trudno jest żyć i niekiedy prawie wegetują.
- Ludzie żyją, umierają i grzebani są pod długami.
- Luksus osłabia i niszczy narody.
- Nie istnieje nic, nawet zbrodnia, co stanowiłoby większe przeciwieństwo, poezji, filozofii, ba – życia samego, aniżeli owa ustawiczna pogoń za zyskiem.
- Nie ma dnia, aby pracujący człowiek znalazł czas na prawdziwą rzetelność albo pozwolił sobie na utrzymanie najprostszych, ludzkich stosunków z sąsiadami, albowiem cena jego pracy spadłaby na rynku.
- Niemal wszystkie sposoby, którymi zdobywa się pieniądze, ubliżają człowiekowi.
- Świat jest targowiskiem, to krzątanina nie mająca końca!
- Tylko praca, praca i jeszcze raz praca.
- Większość ludzi, nawet w tym stosunkowo wolnym kraju, na skutek zwykłej ignorancji i błędnego rozumowania tak jest zajęta wydumanymi troskami i niezmiernie ciężkimi obowiązkami, że nie potrafi zrywać piękniejszych owoców życia.
- Wspaniale byłoby ujrzeć choć raz odpoczywającą ludzkość.
- Zrobić cokolwiek, by zarobić tylko pieniądze, to znaczy w istocie nie zrobić nic, albo jeszcze gorzej.
Demokracja
- Dlaczego mniejszość ma się poddawać woli większości?
- Głosowanie jest igraniem tego, co słuszne, z tym co niesłuszne, sposobem rozgrywania problemów moralnych.
- Każde głosowanie jest rodzajem gry.
- Mądry człowiek nie rzuci racji na pastwę miłosierdzia losu ani nie zapragnie, by zatriumfowała dzięki potędze większości.
- Może i oddaję głos na coś, co uważam za słuszne, ale nie jestem żywotnie zainteresowany tym, aby właśnie ta racja zatriumfowała.
- W działaniu mas niewiele kryje się prawości.
Rewolucja
- Kiedy obywatel odmawia posłuszeństwa, a urzędnik rezygnuje z posady, wówczas dokonuje się rewolucja.
- Wszyscy uznają prawo do rewolucji, to znaczy prawo do odmowy posłuszeństwa oraz prawo do występowania przeciwko rządowi, kiedy jego tyrania albo nieudolność przybierają zbyt wielkie rozmiary i stają się nie do zniesienia.
Pacyfizm
- Bezpośrednim i naturalnym rezultatem przesadnego szacunku dla prawa jest sytuacja żołnierzy, których szeregi – pułkownik, kapitan, kapral, szeregowcy i cała reszta – widuje się maszerujące na wojnę, ale na przekór własnej woli, ba, na przekór własnemu zdrowemu rozsądkowi i sumieniu.
- Naród nasz musi znieść niewolnictwo i przerwać wojnę z Meksykiem, choćby miał za to zapłacić swoim istnieniem jako naród.
- Nie chcę się kłócić z żadnym człowiekiem, ani z żadnym narodem.
- Żołnierze nie mają żadnych wątpliwości, że sprawa, której udzielają poparcia, zasługuje na potępienie, wszyscy są bowiem z usposobienia pacyfistami.
Egalitaryzm
- Ani przez chwilę nie jestem w stanie uznać za mój rząd tej organizacji politycznej, która jest jednocześnie rządem popierającym niewolnictwo.
- Bez względu na koszty należy postępować sprawiedliwie z niewolnikami i Meksykanami.
- Czyż fakt, że człowiek jest zwierzęciem mięsożernym nie przynosi mu ujmy?
- Możemy odrobinę mniej troszczyć się o samych siebie, odrobinę zaś bardziej uczciwie o innych.
- Możemy sobie pozwolić na dużo większą ufność w stosunku do naszych bliźnich.
- Przeto ten zostanie uznany za dobroczyńcę ludzkości, kto nauczy człowieka ograniczania się do bardziej niewinnego i zdrowego pożywienia.
- Wstęt do pożywienia zwierzęcego nie wynika z doświadczenia, ale jest instynktowny; uważam, że szczególnie człowiek, który istotnie pragnie jak najlepiej zadbać o bardziej wysubluminowane wartości wewnętrzne, stara się unikać pożywienia zwierzęcego.
Religia
- Jeżeli mielibyśmy odbudować ludzkość środkami prawdziwie indiańskimi, botanicznymi, magnetycznymi albo naturalnymi, najpierw sami powinniśmy zyskać prostotę i dobroć Natury, rozpędzić chmury wiszące nam nad czołami i wchłonąć w pory odrobinę życia.
- Nasze księgi hymnów rozbrzmiewają melodią Bożych zakazów i złorzeczeń i chwalą wiekuiste trwanie Pana.
- Nasze obyczaje uległy zepsuciu wskutek kontaktów ze świętymi.
- Nie istnieje w pismach naszych nawet najprostsza dziękczynna oda do życia, ani też niezapomniana pochwała Boga.
- Nie należy pozostawać nadzorcą ubogich, trzeba dążyć do kondycji jednego z najgodniejszych ludzi na świecie.
- Pretensje ubóstwa
Zaprawdę, to zbyt wiele, ty nędzo chodząca, Abyś dla siebie miejsca żądał pośród niebios Dlatego, że w twym domu skromnym albo w kadzi Kryje się jakaś gnuśna, pedantyczna cnota Pod tanim światłem słońca, bądź w cieniu, u źródła, Wśród korzonków, warzyw; gdzie twoja prawa ręka, Odrywająca namiętności od myślenia, Na którym bujnie kwiat prawdziwych cnót zakwita, Hańbi naturę i paraliżuje zmysły, I, jak gorgona, zmienia ludzi czynu w kamień. Nie trzeba nam otępiałego społeczeństwa Którego się domaga twoja powściągliwość, Ni tej głupoty – wbrew naturze – co nic nie wie O smutki i radości; ni wymuszonego Biernego hartu ducha, który błędnie chwalisz Kosztem czynów. Ten pospolity nędzny wyląg, Który się sam utwierdza w swym poślednim miejscu, Przemienia się w twój niewolniczy umysł. Lecz my Wspieramy takie cnoty, co uznają nadmiar Uczynki śmiałe, szczodre, wspaniałość królewską, Roztropność, która widzi wszystko, wielkoduszność Co nie zna granic, i tę heroiczną cnotę Której nie zostawiła starożytność nazwy A jedynie wzory, jak Herkules, Achilles, Tazeusz. I do komory swej obmierzłej wróć; A gdy zobaczysz nowy brzask na firmamencie, Popróbuj tylko dociec, kim byli ci wielcy. [T. Carew]
- Prorocy i zbawcy nie tyle krzepili ludzi w nadziei, ile pocieszali zalęknionych.
Wolność
- Chciałbym, ażeby każdy z wielkim staraniem wybrał własną drogę i szedł naprzód właśnie nią, zamiast drogą ojca, matki czy sąsiada.
- Nie chciałbym, aby ktokolwiek przyswajał sobie mój sposób życia z jakiegokolwiek powodu, albowiem po pierwsze, zanim się tego sposobu względnie dobrze nauczy, ja już mogę sobie znaleźć inny, po drugie zaś, pragnę, aby na świecie było jak najwięcej ludzi o własnych dążeniach.
- Nie urodziłem się po to, aby ktoś mnie zniewalał!
- Nieposłuszeństwo jest prawdziwą podstawą wolności, posłuszni muszą być niewolnicy.