Owidiusz

Owidiusz

Owidiusz (łac. Publius Ovidius Naso; 43 p.n.e.–17 n.e.) – rzymski poeta.

Pieśni miłosne

• Daremnie się trudzisz, okrutny mężu, stawiając stróża przy urodziwej żonie: każda kobieta pilnuje siebie sama i jeżeli dochowuje wierności to nigdy ze strachu.
  Inne zaś, ponieważ im się zabrania, chętnie broją. A gdy nawet będziesz pilnował jej ciała, będzie cudzołożyć w myśli. A więc, jeżeli nie zechce, nie da się upilnować, choćbyś wszystko pozamykał na klucz. A i ciała nie ustrzeżesz przed zdradą. Wszystkich oddalisz, a gach i tak pozostanie w domu. Ta, której wolno grzeszyć, grzeszy mniej: sama możliwość podcina korzenie występku.

• Dążymy do tego, co zakazane i pożądamy rzeczy zabronionych: zawsze choremu smakuje niedozwolony pokarm. Argus miał sto oczu na czole i karku, a mimo to nieraz Amor potrafił wywieść go w pole. Danae, która została zamknięta jako dziewica w komnacie z kamienia i żelaza, wyszła stamtąd jako matka; Penelopa zaś, choć przez nikogo nie pilnowana, zachowała cnotę wśród młodych zalotników.

• Truciznę da się łatwo ukryć pod słodkim miodem.

Przemiany (Metamorfozy)

• Gdy tak Twórca, ktokolwiek z bogów nim być może;
  Urządził, gdy na części rozdzielił to brzemię,
  Natychmiast w postać koła zaokrąglił ziemię.
  …
  Sieje obrazy bogów na niebios sklepienie,
  Skrzelistymi rybami wód przestwór zaplemia.
  Ptactwem powietrze, zwierzem zaludnia się ziemia.
  …
  Człowieka lepi […]
  A gdy każde ze zwierząt wzrok w ziemię spuszczało,
  Postawę człowiekowi nadaje wspaniałą
  I w niebo patrzeć każe, i do gwiazd sklepienia
  Pozwala mu wyniosłe obracać wejrzenia.

• Złoty najpierw wiek nastał. Nie z bojaźni kary,
  Lecz z własnej chęci człowiek cnoty strzegł i wiary.
  Kary i trwogi nie znano. W spiżowych tablicach
  Groźby praw, i wyroku na sędziego licach
  Lud nie czytał: bez sędziów byli bezpiecznemi.
  • Aurea prima sata est aetas... (łac.)
  • Źródło: 1, 89

Sztuka kochania

• Drobiazgi najlepiej schlebiają kobiecej próżności.

• Nadzieja, jeżeli jej raz się da wiarę, długo nie ustępuje. I choć jest boginią zwodniczą, chętnie do niej lgniemy.

• Nie doradzam wam rozpusty,
  lecz podkreślam z całą siłą,
  iż miłością szafowanie
  nikogo nie zubożyło.
  • Źródło: Księga II

• Nie noś za dużych sandałów
  czub twój niechaj się nie jeży.
  Niech twą brodę oraz włosy
  Strzyże najlepszy z balwierzy.
  Pamiętaj czyścić paznokcie.
  Oddech musi pachnieć mile.
  Inaczej – kochanka twoja
  Uciekać będzie na milę.
  • Źródło: Księga II, tłum. Julian Ejsmond

• Niechaj ziemia przyjmie prochy moje.
  • Accipiat cineres terra paterna meos. (łac.)
  • Źródło: Księga II, 26

• Niewiasta – jak kamienica
  I od tyłu, i od frontu
  Jeżeli już jest zniszczona,
  Dopomina się remontu...
  • Źródło: Księga III

• Zwłoka, jeżeli nie jest za długa, zawsze wzmaga namiętność.
  • Zobacz tekst Sztuki kochania w Wikiźródłach

Inne

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

B

• Być zakochanym, to być szalonym przy zdrowych zmysłach.

C

• Ciemność nie sprzyja rozkoszy – oczy są przewodnikami miłości.

• Co innego radzi namiętność, co innego rozum.
  • Aliudque cupido, mens aliud suadet. (łac.)

• Cokolwiek czynisz, czyń rozważnie i patrz końca.
  • Quidquid agis, prudenter agas et respice finem (łac.)

• Co źle znosisz, będziesz dobrze znosił: przywyknij tylko.

• Czas, pożerca rzeczy.
  • Tempus edax rerum. (łac.)

• Czas upływa a my starzejemy się wraz z cicho biegnącymi latami.
  • Tempora labuntur tacitisque senescimus annis. (łac.)
  • Źródło: Fasti, 6, 771

• Czy dają, czy odmawiają, cieszą się, że się je prosi.

• Czy zgadniesz, jaki nastrój mną owłada,
  gdy w dziczy cierpię wśród Sarmatów, Getów?
  Jam niezwyczajny ich wody i nieba,
  innej mi ziemi, jak zbawienia, trzeba.
  Dom tu bez wygód, jadło szkodzi zdrowiu,
  bodaj ktoś lekiem w chorobie dopomógł,
  bodaj przyjaciel zmylił litościwie
  swą opowieścią czas, co mży leniwie.
  Leżę bezsilny pośród obcych ludzi
  Na skraju świata. Zda się: przeszłość wraca...
  • Źródło: Żale, red. E. Wesołowska, Poznań 2002.

D

• Dla człowieka nie ma nic pewnego.

• Dopóki będziesz szczęśliwy, wielu będziesz miał przyjaciół, gdy los cię opuści, będziesz sam.
  • Zobacz też: szczęście

G

• Gdy braknie wroga, braknie także powodu do tryumfu.
  • Dum desint hostes, desit quoque causa triumphi (łac.)

• Godzi się uczyć i od wroga.
  • Fas est et ab hoste doceri. (łac.)

I

• I łzy są jakąś rozkoszą.
  • Est quaedam flere voluptas. (łac.)

J

• Jedna noc z ukochaną może uczynić mnie Bogiem, mnie – najmniejszego z ludzi.

• Jeśli chcesz być kochanym, bądź wart miłości.

• Jeśli pragniesz zachować na długo miłość twej pani, chwal to wszystko, co w niej widzisz i to, co widzisz na niej.

K

• Każda kobieta jest do zdobycia – wystarczy tylko zastawić sidła.

• Kiedy przekwitną róże życia, nie zostaje nic prócz kolców.

• Kobiety lubią gdy się je prosi.

• Kobiety odmawiają tego, o co je proszą, a dają to, o co nikt ich nie prosi.

• Koniec wieńczy dzieło.
  • Inaczej: Koniec dowodzi czynów.
  • Finis coronat opus. / Finis adest operi. (łac.)

• Kropla drąży skałę nie siłą, lecz często padając.
  • Gutta cavat lapidem non vi, sed saepe cadendo (łac.)

• Kto po wzięciu pocałunku, po dalszy ciąg nie sięga, godzien stracić to co zyskał, stary, głupi niedołęga.

• Ktokolwiek zechce dotknąć przedmiotu swej miłości, jeżeli tylko wytrwa, otrzyma należną nagrodę.
  • Ad venerem quicumque voles attingere suam, si modo duraris, praemia digna feres. (łac.)

L

• Lekki jest ciężar, gdy go dźwigasz z ochotą.

Ł

• Łagodny spokój przystoi ludziom, a gniew dzikim zwierzętom.

• Łatwo przychodzi wiara w to, czego się pragnie.

M

• Miłości nie da się wyleczyć ziołami.
  • Amor non est medicabilis herbis (łac.)

• Miłość i godność nie mieszkają pod jednym dachem.

• Miłość jest obrazem wojny, tchórze opuszczają jej znaki, w obozach kochania musisz znosić trud wszelaki.

• Miłość sycić trzeba słodkimi słowy.

• Moje nadzieje nie zawsze się spełniają, ale zawsze mam nadzieję.

N

• Niechaj każda z pięknych kobiet pozna samą siebie, aby wiedzieć, w jakiej ma postawie prezentować swe powaby.

• Nikt nie pożąda tego, co mogą mieć wszyscy, kusi to, co zakazane.

• Noc, miłość i wino – one nie mogą rozsądnie doradzać.

O

• Obfitość czyni mnie biedakiem.

• Oczekiwać złota od poetów to zbrodnia.
  • A doctis pretium scelus est sperare poetis. (łac.)

• Od Jowisza niechaj zaczyna się dzieło!
  • Ab Iove surgat opus! (łac.)
  • Znaczenie: pracujmy z Bogiem.
  • Źródło: Czesław Jędraszko, Łacina na co dzień, Warszawa 88, s. 8.

• Odważnym sprzyja okazja i Wenus.
  • Audentem forsque Venusque iuvat. (łac.)

• Ogień ogniem podsycasz, wodę do morza lejesz.
  • In flammam flammas, in mare fundis aquam. (łac.)

P

• Pieśni są nieśmiertelne.
  • Carmina morte carent (łac.)

• Pilne wyuczenie się szlachetnych sztuk łagodzi obyczaje i nie pozwala trwać w dzikości.
  • Ingenuas didicisse fideliter artes emollit mores nec sinit esse feros (łac.)

• Prędzej na wiosnę zamilkną ptaki, niż kobieta oprze się czułym zalotom młodego mężczyzny.

• Przeciwdziałaj początkom, za późno przygotowywane jest lekarstwo.
  • Principiis obsta, sero medicina paratur (łac.)

S

• Sen pozwala zwykle na wiele rzeczy nieskromnych.

• Stół i wino sprzyjają przyjemnemu spędzeniu czasu.
  • Aptior est dulci mensa merumque ioco. (łac.)
  • Zobacz też: wino, zabawa

• Sztuką jest ukrycie (wysiłków) sztuki.
  • Ars est celare artem. (łac.)

T

• Teraz są pola uprawne tam, gdzie kiedyś była Troja.
  • Iam seges est ubi Troia fuit. (łac.)
  • Źródło: Heroidy

• Tu jestem barbarzyńcą, którego nikt nie zrozumie.
  • Barbarus hic ego sum, qui non intellegor ulli. (łac.)
  • Opis: o sobie będąc na wygnaniu.

• Twardą skałę drąży miękka woda. Samą Penelopę zdobędziesz, wytrwaj tylko.
  • Dura tamen molli saxa cavantur aqua. Penelopen ipsam, persta modo, vinces (łac.)

U

• Uniesiony namiętnością nie wyprzedzaj twojej pani, najmilej, gdy jednocześnie przybijecie do przystani.

W

• W braku sił, chęć jest chwalebna.

• W sztuce kochania uczeńsze bywają dojrzałe damy, przez ćwiczenia, jak wiadomo, talent udoskonalamy.

• W zabawie ujawniamy, jakimi jesteśmy ludźmi.

• Wenus lubi próżnowanie. Chcesz wygnać miłość – pracuj.

• Widzę i pochwalam to, co lepsze, ale idę za tym, co gorsze.
  • Video meliora proboque, deteriora sequor. (łac.)

• Wolno się uczyć nawet od wroga.

• Wszystko płynie.
  • Cuncta fluunt (łac.)

Z

• Za późno na lekarstwo, gdy zło nabiera siły wskutek zwłoki.
  • Zobacz też: lekarstwo

• Zarówno mężczyźnie, jak i kobiecie zakazana miłość sprawia przyjemność.

• Zarówno te, które oddają się łatwo, jak i te, które się bronią – jednakowo lubią być proszone.

• Zazwyczaj medycyna jest sztuką czasu.
  • Zobacz też: medycyna

• Zło niszcz w zarodku.
  • Principiis obsta (łac.)

• Zrywajcie kwiat, ponieważ jeśli nie będzie zerwany, sam nędznie opadnie.
  • Carpite florem, qui nisi carptus erit, turpiter ipse cadet (łac.)