Adam Mickiewicz: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
jeden |
jeden |
||
Linia 135: | Linia 135: | ||
** Źródło: [http://staropolska.pl/barok/opracowania/koledy.html Roman Mazurkiewicz ''Z dziejów polskiej kolędy''], staropolska.pl |
** Źródło: [http://staropolska.pl/barok/opracowania/koledy.html Roman Mazurkiewicz ''Z dziejów polskiej kolędy''], staropolska.pl |
||
** Zobacz też: [[Polska]], [[Maria z Nazaretu]], [[Jezus Chrystus]] |
** Zobacz też: [[Polska]], [[Maria z Nazaretu]], [[Jezus Chrystus]] |
||
* O matko Polko! źle się twój syn bawi!<br />Klęknij przed Matki Bolesnej obrazem,<br />I na miecz patrzaj, co jej serce krwawi:<br />Takim wróg piersi twe przeszyje razem! |
|||
** Opis: ''Do matki Polki'' |
|||
** Źródło: [https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/sonety-odeskie-do-matki-polki.html Adam Mickiewicz, ''Do matki Polki''], wolnelektury.pl |
|||
** Zobacz też: [[matka]], [[Polacy]], [[Maria z Nazaretu]] |
|||
* Pierwsza mowa szatana do rodu ludzkiego<br />Zaczęła się najskromniej od słowa: „Dlaczego?” |
* Pierwsza mowa szatana do rodu ludzkiego<br />Zaczęła się najskromniej od słowa: „Dlaczego?” |
Wersja z 11:57, 11 maj 2019
Adam Bernard Mickiewicz (1798–1855) – polski poeta i publicysta, wieszcz narodowy.
Ballady i romanse (1822)
Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Ballady i romanse.
- Czucie i wiara silniej mówi do mnie,
Niż mędrca szkiełko i oko.
„Martwe znasz prawdy, nieznane dla ludu,
Widzisz świat w proszku, w każdej gwiazd iskierce;
Nie znasz prawd żywych, nie obaczysz cudu!
Miej serce i patrzaj w serce!”- Źródło: Romantyczność w: Poezye , t. I, Kraków 1899, s. 87.
- Zobacz też: prawda, wiara
Dziady (1823–1832)
Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Dziady (dramat).
- Ciemno wszędzie, głucho wszędzie,
co to będzie, co to będzie?- Źródło: cz. II
- Język kłamie głosowi, a głos myślom kłamie (…).
- Kto za życia choć raz był w niebie, Ten po śmierci nie trafi od razu.
- Źródło:; cz. IV, Wrocław 1997, s. 86.
- Mrok tajemnic nas otacza,
Pieśń i wiara przewodniczy.- Źródło: cz. I
- Zobacz też: tajemnica
- Słuchaj, ty! – tych mnie imion przy kielichach wara.
Dawno nie wiem, gdzie moja podziała się wiara,
Nie mieszam się do wszystkich świętych z litaniji.
Lecz nie dozwolę bluźnić imienia Maryi.- Źródło: cz. III, scena I
Konrad Wallenrod (1828)
Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Konrad Wallenrod.
- Arko! tyś żadnym niezłamana ciosem,
Póki cię własny lud twój nie znieważy;
O pieśni gminna, ty stoisz na straży
Narodowego pamiątek kościoła.
- Tyś Konrad, przebóg! spełnione wyroki,
Ty masz być mistrzem, abyś ich zabijał!
- Tyś niewolnik, jedyna broń niewolników – podstępy.
- Zobacz też: niewolnik
Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego
Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego.
- Bo kto siedzi w Ojczyźnie i cierpi niewolę, aby zachować życie, ten straci Ojczyznę i życie; a kto opuści Ojczyznę, aby bronił Wolności narażeniem życia swego, ten obroni Ojczyznę i będzie żyć wiecznie.
- Zobacz też: ojczyzna
Pan Tadeusz (1834)
Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Pan Tadeusz (poemat).
- I ja tam z gośćmi byłem, miód i wino piłem, A com widział i słyszał w księgi mieściłem.
- Źródło: księga XII, wers 862, Warszawa 1985, s. 361.
- Stanąwszy nad strumieniem, rzuciła na trawnik
Z ramion swój szal powiewny, czerwony jak krwawnik;
- Źródło: księga III, Umizgi w Pan Tadeusz czyli ostatni zajazd na Litwie, Wydawnictwo Oleksiejuk, Ożarów Mazowiecki 2012, s. 72.
- O wiosno! kto cię widział wtenczas w naszym kraju,
Pamiętna wiosno wojny, wiosno urodzaju!- Źródło: księga XI, w. 117–118
- Zobacz też: wiosna
- Uwiązany na taśmie ze srebrnym kutasem.
- Źródło: księga II Zamek
- Szlachta z Moskwą okropną walkę zakończyli, I chronią się gromadnie w domy i stodoły, Opuszczają plac boju, gdzie wkrótce żywioły Stoczą walkę.
- Źródło: księga IX, wers 45–48, Warszawa 2000, s. 298.
Wykłady paryskie
- Księża i prałaci, wy oczekujecie zbawienia tylko od złota, od kanonu i protokołów, a tych środków, których nie posiadacie, domagacie się od władzy ziemskiej; wy, którzyście powinni podźwignąć i zbawić ziemię, domagacie się od ziemi, żeby ona was podźwignęła i zbawiła. Nie mówcie, że ludy was opuszczają; to wy je opuściliście; one was szukają na posterunku waszym i tam was nie znajdują; one chcą się podźwignąć, a wy je w dół spychacie.
- Lud, który walczy o swoją niepodległość albo o rozszerzenie swoich swobód… powinien nie ufać wysokim dostojnikom Kościoła, którzy wszyscy jednakowo są przywiązani do kultu absolutyzmu bez względu na to, czy ten absolutyzm jest mahometańskim, czy heretycki, czy nawet ateistyczny.
Inne
- Aby kraj mógł żyć, trzeba, aby żyły prawa.
- Bez serc, bez ducha – to szkieletów ludy.
Młodości! podaj mi skrzydła!
Niech nad martwym wzlecę światem
W rajską dziedzinę ułudy…- Źródło: Oda do młodości w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 237.
- Zobacz też: młodość
- Bo dzieło zniszczenia
W dobrej sprawie jest święte, jak dzieło tworzenia:
Bóg wyrzekł słowo stań się, Bóg i zgiń wyrzecze!- Źródło: Reduta Ordona w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 254.
- Bóg sam może świat zniszczyć i drugi wystawić,
A bez naszej pomocy nie może nas zbawić.- Źródło: Zdania i uwagi z dzieł Jakóba Boehme, Anioła Szlązaka i Saint-Martina w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 288.
- Zobacz też: Bóg, świat
- Gdy cię nie widzę, nie wzdycham, nie płaczę;
Nie tracę zmysłów, kiedy cię zobaczę;
Jednakże, gdy cię długo nie oglądam,
Czegoś mi braknie, kogoś widzieć żądam,
I tęskniąc sobie zadaję pytanie:
Czy to jest przyjaźń, czy to jest kochanie?- Opis: także tekst jednej z piosenek z repertuaru Marka Grechuty.
- Źródło: Niepewność w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 204.
- Zobacz też: przyjaźń, miłość
- Jeśli istnieje głos tak zwany „z piersi” i głos tak zwany „z głowy”, toż samo można by rzec o zapale. Jest pewien zapał pochodzący z głowy, pewne natchnienie z głowy, i takie znajdujemy u Horacego. (…) Kochanowski, przeciwnie, przemawia z głębi serca, ma często żar iście poetycki, ale ten żar nie może ożywić każdego utworu; często wybucha, ale i przygasa.
- Źródło: Literatura słowiańska, kurs I, wykład XXXVI (1841)
- Zobacz też: Horacy, Jan Kochanowski
- …Ręce za lud walczące, sam lud poobcina,
Imion miłych ludowi – lud pozapomina…
Wszystko przejdzie. Po szumie, po huku, po trudzie,
Wezmą dziedzictwo cisi, ciemni, mali ludzie.- Źródło: Urywki bez napisów w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 300.
- Głośniej niźli w rozmowach, Bóg przemawia w ciszy,
I kto w sercu ucichnie, zaraz go usłyszy.- Źródło: Zdania i uwagi z dzieł Jakóba Boehme, Anioła Szlązaka i Saint-Martina w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 281.
- Zobacz też: cisza, serce
- I chwilę jednę tak górnie przeżyli,
Jak ich przodkowie niegdyś całe życie.- Źródło: Konrad Wallenrod, Lipsk 1846, s. 48.
- I postać twoją widzieć lękam się i żądam.
- Źródło: Do… (Na Alpach w Splügen) w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 217.
- I was dostrzegam, o dumni badacze!
Gdy wami burza jak śmieciem pomiata,
Zamknięci w sobie, jak w konchy ślimacze,
Chcieliście mali obejrzeć krąg świata.- Źródło: Rozum i wiara w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 273.
- Kraj nasz jest głównym siedliskiem najstarszego i najbardziej tajemniczego ze wszystkich narodów, narodu izraelskiego. Na ziemiach polskich przeznaczenie związało ściśle dwie narodowości, na pozór tak sobie obce.
- Źródło: Maria Janion, Niesamowita Słowiańszczyzna, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007, s. 33.
- Zobacz też: Żydzi
- Kto metal kwasi, pali
Skwasi metal i czas;
My ze złotych metali
Bacha ciągnijmy kwas- Źródło: Pieśń filaretów
- Mądrość musisz sam z siebie własną dobyć pracą.
- Źródło: Nic, co ludzkie… Aforyzmy, sentencje i przysłowia, oprac. Henryk Jurand, LSW, 1982, s. 70.
- Mierz siłę na zamiary,
Nie zamiar podług sił!…- Źródło: Pieśń filaretów w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 235.
- Na co będą potrzebne – pytało pacholę —
Trójkąty, czworoboki, koła, parabole?
Że potrzebne – rzekł mędrzec – musisz teraz wierzyć;
Na co potrzebne? zgadniesz, gdy zaczniesz świat mierzyć.- Źródło: Zdania i uwagi z dzieł Jakóba Boehme, Anioła Szlązaka i Saint-Martina w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 284.
- Nie uczona twa postać, nie wymyślne słowa,
Ani lice ni oko nad inne nie błyska,
A każdy rad cię ujrzeć (…)- Źródło: Nieuczona twa postać… w: Sonety Adama Mickiewicza, Moskwa 1826, s. 3.
- Nie wiem, czy jaki inny kraj może się pochlubić zbiorem podobnym do tego, który posiada Polska… Mówię o zbiorze Kantyczek… Uczucia w nich wypowiedziane, uczucia macierzyńskie, gorliwej czci Najświętszej Panny dla Boskiego Dzieciątka, są tak delikatne i święte, że tłumaczenie prozą mogłoby je spospolitować. Trudno by znaleźć w jakiejkolwiek innej poezji wyrażenia tak czyste, o takiej słodyczy i takiej delikatności.
- Źródło: Roman Mazurkiewicz Z dziejów polskiej kolędy, staropolska.pl
- Zobacz też: Polska, Maria z Nazaretu, Jezus Chrystus
- O matko Polko! źle się twój syn bawi!
Klęknij przed Matki Bolesnej obrazem,
I na miecz patrzaj, co jej serce krwawi:
Takim wróg piersi twe przeszyje razem!- Opis: Do matki Polki
- Źródło: Adam Mickiewicz, Do matki Polki, wolnelektury.pl
- Zobacz też: matka, Polacy, Maria z Nazaretu
- Pierwsza mowa szatana do rodu ludzkiego
Zaczęła się najskromniej od słowa: „Dlaczego?”- Źródło: Zdania i uwagi z dzieł Jakóba Boehme, Anioła Szlązaka i Saint-Martina w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 276.
- Zobacz też: szatan
- Piękny kościół, w którym nie ma Boga.
- Opis: wypowiedź na temat poezji Słowackiego.
- Pomoc, której kapitaliści użyczają klasie robotniczej, należy uważać za ustępstwo wydarte egoizmowi przez postęp ludzkości, a nie za akcję płynącą z miłości chrześcijańskiej.
- Źródło: „Trybuna Ludów” nr 41, 25 kwietnia 1849, za: Osiedla robotnicze, www.lewicowo.pl
- Precz z moich oczu! – posłucham od razu;
Precz z mego serca! – i serce posłucha;
Precz z mej pamięci! – nie tego rozkazu,
Moja i twoja pamięć nie posłucha.- Źródło: Do Maryi w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 192.
- Słowianie utożsamili chrześcijaństwo z niemczyzną i niewolą.
- Źródło: Maria Janion, Niesamowita Słowiańszczyzna, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007, s. 103.
- Zobacz też: Słowianie, chrześcijaństwo
- Socjalizm jest to słowo całkiem nowe. Kto słowo to stworzył? Nie wiadomo. Najstraszliwsze są te słowa, których nikt nie urobił, a które wszyscy powtarzają. (…) Socjalizm pojawił się po raz pierwszy urzędowo w dniach lutego w programach ludowych. Nikt nie zna nazwisk ich autorów. Nieznana ręka nakreśliła w owych programach wyraz socjalizm, ku wielkiemu przerażeniu wszystkich zadowolonych Baltazarów Francji. Stare społeczeństwo i ci wszyscy, co je reprezentują, choć nie pojęli znaczenia wyrazu, wyczytali w nim wyrok śmierci na siebie. Stare społeczeństwo wzywa Chaldejczyków z kół rządowych i policji oraz magów z ulicy de Poitiers, aby odcyfrowali te wróżebne znaki; lecz ani obywatel Barrot, ani obywatel Thiers nic z tego nie rozumieją i dają władzy jedną tylko radę, żeby wymazać słowo, którego nie można odcyfrować.
- Źródło: Socjalizm, 1849
- Tegoczesny socjalizm jest tylko wyrazem uczucia tak starego jak poczucie życia, odczucia tego, co w naszym życiu jest niepełne, okaleczałe, nienormalne, a zatem tego, co nieszczęśliwe. Uczucie socjalne jest porywem ducha ku lepszemu bytowi, nie indywidualnemu, lecz wspólnemu i solidarnemu. Uczucie to objawiło się z siłą zupełnie nową, przyznajemy; jest to nowy zmysł, który człowiek duchowy zdołał sobie wytworzyć; jest to nowa namiętność.
- Źródło: Socjalizm, 1849
- Zobacz też: socjalizm
- „Świat ten jest czysta bajka!” Zgoda, przyjacielu:
Lecz każda bajka ma sens moralny na celu.- Źródło: Zdania i uwagi z dzieł Jakóba Boehme, Anioła Szlązaka i Saint-Martina w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 286.
- Zobacz też: bajka
- Ten może deptać węże, głaskać lwy i tury,
Kto wyrwał z siebie żądło, rogi i pazury.- Źródło: Zdania i uwagi z dzieł Jakóba Boehme, Anioła Szlązaka i Saint-Martina w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 279.
- W słowach tylko chęć widzim, w działaniu potęgę;
Trudniej dzień dobrze przeżyć, niż napisać księgę.- Źródło: Zdania i uwagi z dzieł Jakóba Boehme, Anioła Szlązaka i Saint-Martina w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 276.
- Wiedzcie, że dla poety jedna tylko droga:
W sercu szukać natchnienia i dążyć do Boga!- Źródło: Grażyna, Improwizacja
- Wpłynąłem na suchego przestwór oceanu (…)
- Źródło: Stepy Akermańskie w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 173.
- Zwyciężonemu za pomnik grobowy
Zostaną suche drewna szubienicy,
Za całą sławę krótki płacz kobiécy
I długie, nocne rodaków rozmowy…- Źródło: Do matki Polki w: Poezye, t. I, Kraków 1899, s. 250.
O Adamie Mickiewiczu
- Adam ogarnął całą skalę duchową pragnień, wyraz dał odpowiedzi, kolor i kształt każdemu przedmiotowi; ześrodkował w sobie treść istoty ludów słowiańskich z ich swobodą dziecinną i powagą starców, z ich praktycznością i wiarą w siły nadprzyrodzone; w duchu tego człowieka, jak w olbrzymiej brązowni odlewały się wszystkie giesta [!] najróżnorodniejsze i całe od razy wykończone przechodziły do skarbnicy literatury narodowej.
- Autor: Teofil Lenartowicz, Pamięci Adama
- Adama Mickiewicza zna i ceni cały świat cywilizowany. Porównywano go już tyle razy z poetami innych narodów, a zawsze się przekonano, że przy największych nawet obcych nie traci na wartości. Nawet Niemcy uznają go za wielkiego poetę. Mickiewicz należy bowiem do największych poetów całego świata, a zasługą jego, że całemu światu pokazał, jakie to doskonałe dzieła, jakie piękne poematy dadzą się układać w polskim języku. On wsławił nasz język, przydał zaszczytu imieniowi polskiemu, on obcym pokazał, jak wysoko wznieść się potrafi u nas poezya. Dzięki jemu nie potrzebujemy się wstydzić naszej narodowej literatury przed najoświeceńszymi nawet narodami, a polska poezya nie cofnie się i nie ustąpi kroku żadnej innej.
- Autor: Feliks Koneczny, Życie i zasługi Adama Mickiewicza
- Nazywany „pierwszym z Polaków” lub największym człowiekiem Polski, stworzył Mickiewicz dzieło, które przez wieki jest naszym „chlebem macierzystym”.
- Autor: Zbigniew Sudolski, Mickiewicz. Opowieść biograficzna, wyd. Ancher, Warszawa 1998, s. 8.
- Stracić ją [poezję Mickiewicza] – to coś więcej niż sprzeniewierzyć się jej treściom moralnym, to prawie tyle, co przestać być Polakiem.
- Autor: Julian Przyboś
- Źródło: Zbigniew Sudolski, Mickiewicz. Opowieść biograficzna, op. cit., s. 8.
- [Śmierć Mickiewicza była], niezależnie od swojej biologicznej nagłości i gwałtowności, jakby logicznym podsumowaniem sytuacji, w jakiej się znalazł. Mickiewicz widział beznadziejność politycznej sytuacji w Europie. Kilka miesięcy wcześniej zmarła jego żona, poumierali przyjaciele. Wiadomo już było, że wojna krymska nie przyniesie spodziewanego przełomu dla Polski, duch historii został wyciszony. Zaczynała się nowa epoka, w której nie było już dla Mickiewicza roli. Bo zagrał już wszystkie: poety, profesora, rewolucjonisty, dandysa, proroka, polityka. Nie tylko zagrał. Był każdym z nich.
- Autor: Tomasz Łubieński
- Źródło: Piotr Goźliński, Rzym koło Nowogródka, „Gazeta Wyborcza”, 16 października 1998
- We mgle nabrzeże i drzewa
jeszcze nie zostały upamiętnione,
wody Niemna
zlewając się z melodią brudnego bruku Kowna
sącząc się w strofy Mickiewicza,
w pieśni buntownicze i pieśni smutku;
nieśmiertelność jeszcze nie dotknęła pióra (…)
księżyc oświetla śpiącą kobietę –
muzę,
wiatr kartkuje modlitewnik Maryli (…),
oddech Maryli tak blisko (…),
wyciosuje się w marmurze
małe miasto,
żeby jego kamienie polubić zacisnąwszy zęby
wygnanie nie zastąpiło ojczyzny
a wokół zielenieją lasy
żywe jeszcze i chłodne
Niemna sine wody- Autor: Judita Vaičiūnaitė, Z „Elegii Niemna” (2. Świeca Adama Mickiewicza), tłum. Katarzyna Krzyżewska
- Wszystko jest dziełem Mickiewicza, który pierwszy wyłamał się z ciasnych szranek ku światłu i życiu, i stanął poezjami swymi na wyżynie Goethego i Byrona i duchem sięgnął ku nim. Przez wyłom, którego on dokonał, poszli wszyscy, co do pochodu siłę mieli.
- Autor: Józef Ignacy Kraszewski, Listy do nieznajomego
- Wzniosłym przykładem połączenia wielkości z zacnością jest też Adam Mickiewicz, największy z polskich poetów, najdoskonalszy przedstawiciel polskiego charakteru, narodowego ducha i dążności.
- Autor: Feliks Koneczny, Życie i zasługi Adam Mickiewicza
- Znowu Mickiewicza widuję, onegdaj był u mnie, wiem, po co przychodzi, i zaraz grać siadam. Ostatnio długo mu grałem, bojąc się na niego spoglądać, a słyszałem, że płacze. Jak wychodził, za głowę mnie ścisnął (…) pierwsze tego wieczora wymówiwszy słowa: Bóg ci zapłać! Przeniosłeś mnie… Nie dokończył, bo łzy go znowu za gardło ścisnęły.
- Autor: Fryderyk Chopin
- Źródło: Stanisław Krawczyński, Zaklęty świat chopinowskich dźwięków, „Alma Mater” nr 130–131, grudzień-styczeń 2010–2011, s. 36.