Józef Dietl

Z Wikicytatów, wolnej kolekcji cytatów
Józef Dietl (1844)

Józef Dietl (1804-1878) - polski lekarz, polityk, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, prezydent Krakowa (1866–1874).

O reformie szkół krajowych (Kraków 1865)[edytuj]

(cyt. za: Materiały do ćwiczeń z historii wychowania, cz. 3., Warszawa 1995)

  • Łatwo zaś pojąć, że kształcenie młodzieży nawet w niższych szkołach ludowych nie może się ograniczać do samej nauki religii, że przeto nadzór i nad tymi szkołami nie może, a przynajmniej nie powinien wyłącznie być powierzony kościołowi. W szkołach średnich i wyższych nauki rozmaitością i obszarem takich nabierają rozmiarów, iż o duchownym ich zarządzie mowy wcale być nie może.
    • Źródło: Stosunek szkoły do kościoła
  • Niepodobna sądzić o urządzeniu zakładów edukacyjnych, ich zaletach lub wadach, nie uzyskawszy poprzednio dokładnego pojęcia o zadaniu i stanowisku szkoły w ogóle.
    • Źródło: Szkoła w ogóle i jej stanowisko
  • Ponieważ zaś kościół ma obowiązek nauczania w szkołach religii, przeto służy mu prawo współudziału w nadzorze, w zakresie jednak tylko religijnym odnoszącym się do wyznania
    • Źródło: Stosunek szkoły do kościoła
  • Tak więc szkoła, gdy z jednej strony człowieka kształci, obyczaja i uszlachetnia, z drugiej strony zaopatruje go w wiadomości do przyszłego jego zawodu potrzebne. Pierwsza jej czynność jest: wychowawcza, czyli pedagogiczna; druga: naukowa, czyli dydaktyczna. Obydwie te czynności wspólnie odbywać i wzajemnie wspierać się muszą. Wszakże w szkołach niższych i średnich przeważa cel pedagogiczny, w wyższych, specjalnych i zawodowych cel dydaktyczny. Pod względem pierwszym szkoła jest jednolita i niezależna, bo mając za osnowę kształcenie człowieka, czynić to musi bez różnicy wieku, płci, stanu, narodowości itp.
    • Źródło: Szkoła w ogóle i jej stanowisko

(cyt. za: Stanowisko szkoły. Rada Szkolna krajowa, Język wykładowy, Kraków 1865r.)

  • Pozwalamy sobie przypomnieć nowemu ministerstwu: iż zmiana na lepsze zacząć się musi od lepszego urządzenia szkół krajowych w duchu autonomicznym
    • Opis: O konieczności wprowadzenia języka wykładowego języka polskiego i ukraińskiego zamiast niemieckiego
    • Źródło: Język wykładowy zeszyt I, s5, Drukarnia C.K. Uniwersytetu Jagiellońskiego,

Projekt zaradzenia brakowi mieszkań w Krakowie[edytuj]

  • Człowiek bez dogodnego mieszkania, w którem dla siebie i swej rodziny uzyskać mógł dosyć miejsca, światła i powietrza, tych najbiedniejszych warunków życia, traci miłość ogniska domowego,

z tą utratą traci stopniowo miłość rodziny, kraju, porządku i pracy; traci poczucie własnej godności i obowiązków obywatelskich ...

    • Opis: Odczyt prezydenta miasta Krakowa Józefa Dietla na posiedzeniu rady miejskiej 5 czerwca 1872r.
    • Źródło: Drukarnia „Czasu”, Kraków 1872r. s11

Uwagi nad zdrojowiskami krajowemi ze względu na ich skuteczność, zastosowanie i urządzanie[edytuj]

  • Ale i do Was się odzywam szanowni Koledzy i Przyjaciele, których wzniosłem, acz nader ciernistem jest powołanie, nie tylko uzdrawiać chorych, ale i nauczać niedoświadczonych
    • Źródło: część I, Kraków 1858, Dukarnia C.K. Uniwersytetu s30