Aleksander Jagiellończyk

Z Wikicytatów, wolnej kolekcji cytatów
Aleksander Jagiellończyk

Aleksander Jagiellończyk (1461–1506) – wielki książę litewski od 1492, król Polski od 1501 (obie funkcje sprawował do śmierci); brat i następca Jana I Olbrachta.

  • My bez rady WM brata naszego niczego czynić nie chcemy.
    • Opis: o Janie Olbrachcie.
    • Źródło: zespół pod kierunkiem Grzegorza Małachowskiego, Kronika Polski 1448–1505. Przed złotym wiekiem, Wydawnictwo Ryszard Kluszczyński, Kraków 1998, s. 20

O Aleksandrze Jagiellończyku[edytuj]

  • Był Aleksander średniego wzrostu, twarzy podłużnej, włosów ciemnych, bardzo silnej, zwłaszcza w barkach, budowy. Zdolnością nie bardzo celował, w naradach uważany był za tępego. Między wszystkimi braćmi królami Aleksander był najhojniejszy, tak że nic dla niego nie było milszego, jak przyjaciołom i dworzanom dogadzać; ludzi dzielnych i wojskową sławą celujących nadmiernie czcił i królewskimi darami obsypywał; prócz tego śpiewaków, grajków, trębaczy za wysokim żołdem z obcych krajów sprowadzał i królewską hojnością opatrywał.
    • Autor: B. Wapowski, Kronika, cyt. za: Zachwianie równowagi stanów w Polsce (1445–1550), oprac. Fryderyk Papée; Teksty źródłowe do nauki historii w szkole średniej, z. 27., Kraków 1923
  • Był on wzrostu średniego, twarzy nieco podłużnej, kościsty, muskularny, obdarzony siłami ciała, lecz w zdolnościach duchowych ograniczony. Wśród wszystkich swoich braci mało się wyróżniał. W przekonaniach i twierdzeniach przeciwstawnych, za czym iść i co wybierać należy, rzadko rozstrzygał, skąd częstokroć milczeniem liczne sprawy zapytywane i przedstawiane marnował.
    • Autor: M. Miechowita, Chronica Polonorum, Kraków 1986
  • Miał tedy Aleksander wzrost średni, twarz pociągłą, włosy przyczerniejsze, plecy rozrosłe, siłę dużą ale zaś dowcip przytępiejszy i dlategoż był milczącym.
    • Autor: Marcin Kromer, Kronika Polska Marcina Kromera Biskupa Warmińskiego Ksiąg XXX, tłum. Marcin z Błażowa Błażowskiego, T. 1, Sanok 1857
  • Potem nagły zgon i nastał
    Aleksander, brat Olbrachta,
    A że w kraju bywał mało,
    Bo go to nie zajmowało,
    Sejm mu za to ustanowił
    Konstytucję nihil novi.
    Nim zgasł, Gliński (kniaź), pod Kleckiem
    Zdążył z Krymców zrobić sieczkę.
  • „Wymień mi Jagiellonów” – powie się komuś, jako tako otrzaskanemu z historią Polski, i można być niemal pewnym, że w odpowiedzi znajdą się wszyscy… z wyjątkiem Aleksandra. Sprawdzone empirycznie! Dopiero na uwagę, że go brak, padają słowa: „Ach tak, rzeczywiście!” – i znów luka w pamięci, gdyż trzeba wymienić związane z tym królem wydarzenia. Czyżby nic nowego nie wniósł w dynastyczne rządy? Otóż właśnie „Nic nowego” – „Nihil novi”, znacząca konstytucja uchwalona przez radomski sejm w roku 1505, jest czymś, co waży szczególnie w dobie króla Aleksandra.
    • Autor: Szymon Kobyliński, Tajemnice pocztu Matejki, Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia, Warszawa 1984, s. 88.
  • Znowu Tatarzyn wdarł się zdradziecko,
    Na Ruś Czerwoną i Litwę,
    Kniaź Michał Gliński ruszył pod Klecko,
    I świetną stoczył z nim bitwę.
    Już król śmiertelne zalegał łoże,
    Gdy mu wieść ową przynoszą:
    Zwycięstwo! wołał, dziękiż Ci, Boże!
    Przynajmniej umrę z rozkoszą!
    • Autor: Władysław Bełza, Aleksander w: Dla dzieci (cykl: Dawni królowie tej ziemi), wyd. Księgarnia H. Altenberga, drukował Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Lwów 1897.